Nhớ về một Sài Gòn “sông nước” qua bộ ảnh cầu Đường và chợ Cá trong Chợ Lớn xưa

Cách đây hơn 100 năm về trước, cầu đường và chợ cá đã xuất hiện tại Chợ Lớn. Từ thuở xưa, Chợ Lớn đã nổi tiếng là vùng đất trù phú và nhộn nhịp, là một khu đất tách riêng với Sài Gòn. Nếu như Sài Gòn theo hướng phát triển hiện đại thì Chợ Lớn vẫn còn vương vấn đâu đó một chút gì gọi là cổ xưa và truyền thống. Đến năm 1930 – 1950, do quá trình đô thị hóa nên Sài Gòn và Chợ Lớn đã sáp nhập lại với nhau.

Bản đồ Chợ Lớn năm 1923

Theo thông tin trong cuốn Sài Gòn Năm Xưa của cụ Vương Hồng Sển, Chợ cũ và Chợ cá nằm đối diện nhau ở hai bên bờ rạch Chợ Lớn và có một cây cầu bắc ngang qua là cầu Đường. Rạch Chợ Lớn theo đó cũng được gọi là rạch Cầu Đường. Sau này, con rạch được lấp đi để xây dựng đại lộ Gaudot (đường Hải Thượng Lãn Ông hiện nay). Cầu đường ngày xưa nằm ở vị trí vòng xoay trước bưu điện Chợ Lớn.

Cầu Đường tại vị trí vòng xoay trước Bưu điện Cholon
Cầu Đường và Chợ cá trong Chợ Lớn
Cầu Đường qua rạch Lò Gốm

Từ xưa, Chợ Lớn đã mang những chức năng của vùng sông nước. Vậy nên thuyền bè đến đây thường xuyên. Theo bản đồ của ông Trần Văn Học vẽ năm 1815 về “Gia Định tỉnh” đã thể hiện 2 khu vực quan trọng là quận 1 và Chợ Lớn (ngày nay). 2 khu vực này được nối với nhau thông qua rạch Bến Nghé. Và dĩ nhiên, rạch Bến Nghé cũng đóng một vai trò vô cùng quan trọng, vì đây là con đường huyết mạch giúp luân chuyển hàng hóa như lúa gạo, hoa màu từ các tỉnh miền Tây lên Sài Gòn.

Chợ Lớn khoảng năm 1897
Chợ cá những năm 1900 – 1910
Sông nước tại các kênh rạch khu vực Chợ Lớn
Trước năm 1925 đây là con rạch chạy xuyên qua TP Chợ Lớn (trên bản đồ CHOLON 1923 ghi tên rạch này là Rạch LÒ GỐM). Ngày nay vòng xoay phía trước Bưu Điện Chợ Lớn nằm ngay tại vị trí cây cầu này
Chợ cá tại Chợ Lớn
Nay là đường Mạc Cửu. Ở đầu đường phía xa là Chợ cá trên đường Tổng Đốc Phương
Đường bên trái Chợ cũ, nay là đường Mạc Cửu, nhìn thằng ra Chợ Cá (nằm ngay vị trí giữa đường Châu Văn Liêm ngày nay, phía trước vòng xoay tượng đài Phan Đình Phùng)
Đường Mạc Cửu, đường bên hông trái Chợ cũ, xa phía trước là Chợ Cá
Bến Mỹ Tho, phía trước là dốc lên cầu Quới Đước
Cầu Malabars đầu đường Mạc Cửu
Chợ Cá phía trước Chợ Cũ, nằm ngay giữa đường Tổng Đốc Phương (nay là đường Châu Văn Liêm). Đây là một trong số các ngôi chợ xưa nhất của Chợ Lớn, trước khi có Chợ Bình Tây tức Chợ Mới
Hình trên chụp vào khoảng 1920-30, có lẽ khi Chợ cũ đang được cải tạo sửa chữa, và Chợ Cá phía trước đã bị tháo dỡ trả lại đường Tổng Đốc Phương với một dải phân cách ở giữa
Bưu điện Chợ Lớn
Chợ cá tại Chợ Lớn, nơi đây có thực phẩm tươi ngon
Chợ cá, vị trí tại giữa đường Châu Văn Liêm ngày nay
Chợ cá trong Chợ Lớn xưa
Chợ cá năm 1909
Chợ Cá
Chợ cá trên đường Tổng Đốc Phương

Nói tóm lại, từ thời xa xưa cho đến ngày nay, Chợ Lớn đã đóng góp một vai trò không nhỏ trong việc phát triển kinh tế. Bởi vì đây là vùng đất được các thương nhân, chủ xưởng người Hoa trú ngụ nhiều nhất. Nhờ vậy, họ nhìn thấy được tiềm năng buôn bán ở vùng đất này và đã khai thác nó một cách triệt để, lúa gạo chuyển giao giữa các khu vực thường xuyên, tạo nên sự nhộn nhịp và phát triển.

Đánh giá post

Viết một bình luận