Ngắm nhìn "hòn ngọc Viễn Đông" Sài Gòn và Chợ Lớn vào đầu thế kỷ XX qua những bức ảnh quý

Phần cuối cùng của bộ ảnh “Sài Gòn – Chợ Lớn đầu thế kỷ XX”.

Đầu thế kỷ XX, Sài Gòn – Chợ Lớn vẫn còn là hai khu vực cách biệt, Sài Gòn là khu vực trung tâm hành chính và Chợ Lớn là khu thương mại tập trung nhiều khu chợ cũ lớn nhỏ, nhưng có một điểm chung là cùng phát triển, cùng thay đổi diện mạo qua từng năm một cách rõ rệt. Từ sự xuất hiện của tuyến đường sắt đầu tiên Đông Dương (Sài Gòn – Mỹ Tho) cùng song hành với những chiếc “xe bò, xe thổ mộ, xe kéo,…”; sự xuất hiện của nhiều đền miếu người Hoa và nhà thờ Tây, những khu chợ lợp lá,….tất cả tạo nên cho Sài Gòn – Chợ Lớn một sắc thái hoàn toàn riêng biệt.

Đường ray xe lửa dược xây dưng song song với con đường bộ

Ga xe lửa nhỏ trong rừng

Trạm dừng xe lửa phụ cận Sài Gòn. Trước nhà ga, một đầu máy đang đậu, trong hình ta thấy một chiếc xe bò băng qua đường vượt cấp, này khá là nguy hiểm!

Ngôi nhà đồng quê với giếng nước

Chợ quê ngoài trời

Khu chợ nhỏ ở vùng phụ cận Sài Gòn

Bồn phân phối nước sạch được di chuyển bằng bò

Túp lều rơm và những ngôi mộ ở nông thôn

Nhà thuộc địa – Một kiểu nhà thuộc địa khác, không có tầng. Đây được cho là một tòa nhà hành chính, xét theo bảng thông báo cạnh cổng vào và cột cờ.

Nhà thuộc địa – Ngôi nhà kiểu thuộc địa điển hình có một tầng, với mái lớn nhô ra ban công đi xung quanh tòa nhà và tương ứng với hàng hiên ở tầng trệt.

Thương nhân đồ gốm người Hoa – Ở phía trước một gian hàng được người Hoa bày bán đồ gốm thông thường trong nước.

Nội thất bên trong một ngôi chùa người Hoa ở khu vực Chợ Lớn

Phước Thiện Nghĩa Từ bên trong khuôn viên của Phước Kiến Y viện (ngày nay là bệnh viện Nguyễn Trãi, Quận 5)

Một ngôi chùa người Hoa được xây dựng ở khu vực Chợ Lớn

Nhà thờ Cha Tam (nhà thờ Thánh Phanxicô Xaviê) trên đường Học Lạc, nơi cuối đường Đồng Khánh.

Ngôi miếu nhỏ được xây dựng, là nơi thể hiện tín ngưỡng của người dân địa phương

Những quầy hàng ăn ở trên đường phố Chợ Lớn

Góc phố Rue d’Adran (một con phố rất thương mại trong khu chợ cũ) – Ngày nay là tiệm Như Lan góc Hàm Nghi – Hồ Tùng Mậu.

Tắm ngựa trên kinh Tàu Hủ cạnh cầu Xóm Chỉ

Chợ cũ trên ĐL Charner, bìa phải là trạm xe điện Saigon-Cholon – dãy nhà lồng chợ phía ngoài cùng còn lợp lá, chưa thay bằng ngói. Chợ Sài Gòn cũ, vẫn hoạt động cho đến năm 1914, khi chợ trung tâm đi vào hoạt động, nằm dọc theo Đại lộ Charner. Nó bao gồm năm hội trường, ngăn cách bởi các con hẻm. Các cột trụ được xây bằng gạch và khung gỗ đỡ mái bằng phẳng, ngoại trừ một trong số đó là mái tranh. Quận sau đó vẫn giữ tên “chợ cũ”. Trong hình ảnh này, có thể nhìn thấy ba sảnh.

Đường rầy xe điện Sài Gòn – Chợ Lớn chạy dọc Kinh Tàu Hủ theo “Đường Dưới – Low Road” (Bến Lê Quang Liêm trước năm 1975, nay là đường Võ Văn Kiệt). Bên kia kinh là đường Bến Bình Đông.

Chợ Lớn năm 1909 – Hình trên là Quai de Mytho (Bến Mỹ Tho, sau này là Bến Lê Quang Liêm), nay là đường Võ Văn Kiệt. Nơi cột điện sắt gần giữa ảnh là đầu đường Triệu Quang Phục. Cột điện sắt phía trái có dạng như giàn radar với nhiều dây chăng là trụ dây thép điện tín (telephaph). Cột cao bên trái cạnh bờ kinh (thẳng ngay trục đường Triệu Quang Phục).

Những người thợ máy đang kỷ niệm ngày Đình chiến năm 1918 ngày 11 tháng 11 năm 1920.

Cầu Xóm Chỉ năm 1924 – Trụ lớn trong hình với rất nhiều đường dây là trụ điện tín (telegraph). Các cột đèn chiếu sáng trong hình là các cột đèn lồng thắp sáng bằng đèn dầu hỏa ở bên trong (lúc đầu dùng dầu dừa).

Nhà thương Grall năm 1925 – Là một trong những nhà thương được xây dựng đầu tiên sau khi Pháp chiếm Nam Kỳ. Tiền thân của Bệnh viện Grall là Bệnh viện Quân sự, được thành lập từ năm 1862, nhưng cuối thập niên 1870 chuyển về số 14 rue Lagrandière (giai đoạn từ 1955 – 1975 được đổi thành đường Gia Long, còn sau năm 1975 là đường Lý Tự Trọng). Tháng 4/1975, nhà thương bị ném bom khiến cho nhiều phòng thí nghiệm bị hủy bỏ, nhưng sau đó cũng được đầu tư và xây dựng lại. Hoạt động đến năm 1978 thì đổi tên thành Bệnh viện Nhi đồng 2.

Nhà bảo sanh Chợ Lớn năm 1925, tiền thân của bệnh viên Hùng Vương – cũng là một khu chuyên sản của bệnh viện Lalung Bonaire (bệnh viện Chợ Rẫy sau này.