Dzũng Chinh là một trong những nhạc sĩ nhạc vàng nổi tiếng trước năm 1975, ông là một nhạc sĩ tài hoa nhưng lại đoản mệnh, ra đi khi chỉ mới 28 tuổi. Vì mất sớm nên số lượng bài hát mà ông sáng tác không nhiều, gồm các ca khúc: Những Đồi Hoa Sim (thơ Hữu Loan), Hai Màu Hoa (Dzũng Chinh – Bùi Tuấn Anh), Tha La Xóm Đạo (thơ Vũ Anh Khanh), Đêm Dài Chưa Muốn Sáng, Lời Tạ Từ và Hoa Trắng Tình Yêu. Trong đó hai ca khúc đã làm nên tên tuổi của ông và cũng trở thành những ca khúc bất hũ được công chúng đặc biệt yêu thích dù trải qua bao thăng trầm của thời cuộc đó là Những Đồi Hoa Sim và Tha La Xóm Đạo.
Nhạc sĩ Dzũng Chinh
Nhạc sĩ Dzũng Chinh tên thật là Nguyễn Bá Chính, sinh ngày 18 tháng 12 năm 1941 trong một gia đình trung lưu tại Bình Cang, Nha Trang, Khánh Hoà.
Sau khi tốt nghiệp Trung học Đệ Nhị cấp tại Nha Trang với văn bằng Tú tài toàn phần, nhạc sĩ Dzũng Chinh học lên Đại học Luật khoa ở Sài Gòn.
Khoảng năm 1961-1962, khi nhạc sĩ Dzũng Chinh còn là sinh viên Luật khoa, ông đã sáng tác nên bài hát Những Đồi Hoa Sim được phổ từ bài thơ Màu Tím Hoa Sim của Hữu Loan.
Bài thơ Màu Tím Hoa Sim
Nàng có ba người anh đi bộ đội
Những em nàng
Có em chưa biết nói
Khi tóc nàng xanh xanh
Tôi người Vệ quốc quân
xa gia đình
Yêu nàng như tình yêu em gái
Ngày hợp hôn
nàng không đòi may áo mới
Tôi mặc đồ quân nhân
đôi giày đinh
bết bùn đất hành quân
Nàng cười xinh xinh
bên anh chồng độc đáo
Tôi ở đơn vị về
Cưới nhau xong là đi
Từ chiến khu xa
Nhớ về ái ngại
Lấy chồng thời chiến binh
Mấy người đi trở lại
Nhỡ khi mình không về
thì thương
người vợ chờ
bé bỏng chiều quê…
Nhưng không chết
người trai khói lửa
Mà chết
người gái nhỏ hậu phương
Tôi về
không gặp nàng
Má tôi ngồi bên mộ con đầy bóng tối
Chiếc bình hoa ngày cưới
thành bình hương
tàn lạnh vây quanh
Tóc nàng xanh xanh
ngắn chưa đầy búi
Em ơi giây phút cuối
không được nghe nhau nói
không được trông nhau một lần
Ngày xưa nàng yêu hoa sim tím
áo nàng màu tím hoa sim
Ngày xưa
một mình đèn khuya
bóng nhỏ
Nàng vá cho chồng tấm áo
ngày xưa…
Một chiều rừng mưa
Ba người anh trên chiến trường Đông Bắc
Được tin em gái mất
trước tin em lấy chồng
Gió sớm thu về rờn rợn nước sông
Đứa em nhỏ lớn lên
Ngỡ ngàng nhìn ảnh chị
Khi gió sớm thu về
cỏ vàng chân mộ chí
Chiều hành quân
Qua những đồi hoa sim
Những đồi hoa sim
những đồi hoa sim dài trong chiều không hết
Màu tím hoa sim
tím chiều hoang biền biệt
Có ai ví như từ chiều ca dao nào xưa xa
Áo anh sứt chỉ đường tà
Vợ anh chưa có mẹ già chưa khâu
Ai hỏi vô tình hay ác ý với nhau
Chiều hoang tím có chiều hoang biết
Chiều hoang tím tím thêm màu da diết
Nhìn áo rách vai
Tôi hát trong màu hoa
Áo anh sứt chỉ đường tà
Vợ anh mất sớm, mẹ già chưa khâu…
Màu tím hoa sim, tím tình trang lệ rớm
Tím tình ơi lệ ứa
Ráng vàng ma và sừng rúc điệu quân hành
Vang vọng chập chờn theo bóng những binh đoàn
Biền biệt hành binh vào thăm thẳm chiều hoang màu tím
Tôi ví vọng về đâu
Tôi với vọng về đâu
Áo anh nát chỉ dù lâu…
Nhạc sĩ Dzũng Chinh đã mượn ý thơ, mượn hoa sim và chuyện tình bi thương có thật của thi sĩ Hữu Loan vào thời chiến để viết nên ca khúc đó. Và bất ngờ Những Đồi Hoa Sim đã trở thành một trong những ca khúc nhạc vàng nổi tiếng nhất vào những năm đầu thập niên 1960 qua tiếng hát Phương Dung (người được mọi người ưu ái gọi là “Nhạn Trắng Gò Công”). Nhiều người kể lại rằng dĩa nhựa có bài hát Những Đồi Hoa Sim được thể hiện qua giọng hát Phương Dung của hãng Asia Sóng Nhạc có thể xem là đĩa bán chạy nhất thời bấy giờ. Từ sau thành công của ca khúc Những Đồi Hoa Sim của nhạc sĩ Dzũng Chinh, sau đó có thêm nhiều ca khúc khác nhắc đến loài hoa sim được ra mắt. Hoa sim tím trở thành một trong những chủ đề được các nhạc sĩ lúc bấy giờ lựa chọn để đưa vào trong các sáng tác của mình.
Ngoài ca khúc nổi tiếng Những Đồi Hoa Sim, nhạc sĩ Dzũng Chinh còn được nhiều người nhớ đến qua nhạc phẩm Tha La Xóm Đạo được từ thơ của thi sĩ Vũ Anh Khanh.
Đầu năm 1965, Dzũng Chinh nhập ngũ vào Quân Đội VNCH. Mặc dù ông đã có bằng Tú tài II, nhưng do trình diện nhập ngũ quá hạn tuổi quân dịch nên Dzũng Chinh bị chế tài không được vào trường Sĩ quan. Vì thế ông phải theo học khoá Hạ sĩ quan Trừ bị tại trường Hạ sĩ quan Đồng Đế, Nha Trang.
Sau đó ông tốt nghiệp với cấp bậc Trung sĩ, rồi được điều động về Trung đoàn 14 đồn trú tại Vĩnh Bình (Trà Vinh) thuộc Sư đoàn 9 Bộ binh do Đại tá Lâm Quang Thi làm Tư lệnh.
Nhạc sĩ Trúc Phương là một trong những người anh em thân thiết của nhạc sĩ Dzũng Chinh. Ca khúc “ Để Trả Lời Một Câu Hỏi” được nhạc sĩ Trúc Phương viết dành tặng Dzũng Chinh với lời đề: “Cho Dzũng Chinh, thằng bạn vai em, vì đời trôi dạt về miền quê hương tôi. Cho tất cả bạn hữu của Dzũng Chinh vùng KBC 3054”.
Khoảng cuối năm 1966, vì có trình độ học vấn cao nên nhạc sĩ Dzũng Chinh được cử đi học khoá Sĩ quan Đặc biệt tại Nha Trang. Đến giữa năm 1967, ông tốt nghiệp với cấp bậc Chuẩn uý trừ bị. Sau khi ra trường, để được gần nhà, ông xin về phục vụ tại Trung đoàn 44 đang trú đóng tại Sông Mao, Hải Ninh, Bình Thuận thuộc sư đoàn 23 Bộ binh đặc bản doanh ở Buôn Mê Thuột do Đại tá Trương Quang Ân làm Tư lệnh. Dzũng Chinh được cử làm Trung đội trưởng Trung đội tác chiến thuộc Đại đội 1, Tiểu đoàn 2. Khoảng giữa năm 1968 thì ông được thăng cấp Thiếu Uý. Trung đoàn biết ông là một nhạc sĩ có những sáng tác nổi tiếng nên bố trí cho ông về phục vụ ở Khối C.hiến T.ranh C.hính T.rị của Bộ chỉ huy Trung Đoàn. Nhưng Dzũng Chinh hay xuất trại mà không có phép để về Phan Thiết chơi với bạn bè nên đã bị kỷ luật và trả về Trung đội tác chiến.
Vào một đêm cuối tháng 2 năm 1969, Trung đội Dzũng Chinh có nhiệm vụ chốt ở chân núi Chà Bang, Ninh Phước đã đụng độ với một toán quân của phe đối địch. Trong quá trình giao tranh, ông bị trúng đạn trọng thương. Ngay trong đêm ông được trực thăng đưa về Quân y viện Phan Thiết để cứu chữa, nhưng vì vết thương quá nặng khiến ông không qua khỏi. Nhạc sĩ Dzũng Chinh qua đời ngày 1 tháng 3 năm 1969 khi còn quá trẻ, hưởng dương 28 tuổi. Ông được truy thăng cấp bậc Trung uý và đưa về quê nhà để an táng tại Nghĩa trang Mả Thánh (Phương Sài, Nha Trang).
Sau khi nghe tin bạn mình là nhạc sĩ Dzũng Chinh mất, nhạc sĩ Thanh Sơn đã viết bài hát “Đọc Tin Trên Báo” để tưởng nhớ về người bạn của mình, bài hát được thâu vào đĩa nhựa Thiên Thai 45 do Trúc Ly trình bày.
Thoixua biên soạn