Trần Thiện Thanh sinh năm 1942 mất năm 2005, sinh ra tại Phan Thiết, Bình Thuận. Ông là một trong những nhạc sĩ nổi tiếng Việt Nam giai đoạn trước 1975. Có một thời gian là ca sĩ, ông lấy nghệ danh là Nhật Trường vì: “Hồi nhỏ tôi thích ca hát lắm nhưng bố mẹ tôi không cho. Thế là tôi phải chờ đến ban đêm đợi bố mẹ đi ngủ rồi mới dám hát. Nhiều khi ban ngày thèm hát quá mà phải đợi đến tối, thấy ngày sao dài ghê nên tôi chọn tên Nhật Trường, có nghĩa là ngày dài”.
Trần Thiện Thanh là một nhạc sĩ viết rất nhiều về đề tài người lính vì bản thân ông vừa là một nhạc sĩ, vừa là một người lính. Những bài hát trong nhạc của Trần Thiện Thanh rất đa dạng, nhiều nhất là các bài hát dùng đại từ ngôi thứ nhất để kể về tâm sự của người lính. Ca khúc “TÌNH THƯ CỦA LÍNH” được Trần Thiện Thanh sáng tác năm 1968, dưới bút danh Anh Chương, ông dùng đại từ xưng hô là anh để viết lên tâm tư của ông và bao người lính khác gửi về cho các cô gái bé nhỏ nơi hậu phương:
“Từ khi anh thôi học, và từ khi anh khoác áo treilli
Từ khi anh xa nhà, một ngàn đêm nhung nhớ giữa rừng cây
Ngại chăng đêm di hành và thường khi dừng bước giữa hoang vu
Một thằng ôm ước ao để một thằng khát khao, còn mình thì nằm đếm sao
…
Thư của lính, thư không được dài như mong ước đâu em
Thư của lính chấm dứt ở đây, sau khi đề thêm hai chữ hôn em”
Áo treilli là áo của người lính cộng hòa năm xưa, hai câu hát đầu tiên của ca khúc có lẽ để nói lên lý do mà người lính viết bức thư này. Kể từ khi anh thôi học, anh đã phải làm một người lính bảo vệ quê hương, rời xa gia đình để cống hiến cho Tổ quốc nhưng anh vẫn luôn mong nhớ hình ảnh cô gái ở hậu phương anh hằng thương nhớ. Mang trong mình nỗi nhớ da diết ấy, anh đã gửi trọn tấm lòng mình vào bức thư, mong rằng cô gái anh yêu sẽ nhận được, sẽ hiểu được tấm lòng mình. “Một thằng ôm ước ao để một thằng khát khao, còn mình thì nằm đếm sao” câu hát với 3 nhân vật người lính với 3 việc làm có vẽ như khác nhau nhưng thật ra lại cùng một suy nghĩ đó là nhớ về người con gái họ yêu thương. Nằm đếm sao là đếm thời gian, anh toan tính rằng mình đã bao lâu xa cách người yêu, đã bao lâu không còn nhìn thấy hình bóng yêu kiều thướt tha đã làm anh xuyến xao tâm hồn mình.
https://www.youtube.com/watch?v=QS16zEpP5ls
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Thanh Tuyền thể hiện
Anh miêu tả hoàn cảnh sống của bản thân, miêu tả khung cảnh tại nơi anh làm việc và việc anh thường làm khi rảnh rỗi cho người yêu biết. Cuộc sống của người lính bận bịu là thế nhưng anh vẫn luôn dành một khoảng thời gian để nhớ về người yêu của mình “Một thằng nhớ em, để một thằng nhớ thêm, một thằng thì lấy hình xem”.
Trần Thiện Thanh đã nói lên nét nổi bật của thơ lính trong bốn câu hát:
“…Thư của Lính không xanh màu trời như mong ước đâu em
Thư của lính không thơm nồng hương, không nét hoa đa tình
Thư của lính ba lô làm bàn nên nét chữ không ngay
Nhưng thư của lính ghi giữa rừng cây khi nhớ em thật đầy…”
Là một người lính đang ở chiến trận không có được màu xanh của sự bình yên, không thể trau chuốt cho mình thật thơm tho, sạch đẹp, không có cho mình một nơi nương tựa và phải sống tạm bợ nơi sa trường. Hoàn cảnh khó khăn là thế, nhưng người lính vẫn luôn luôn dành rất nhiều tình thương cho người yêu của mình. Họ đem nỗi nhớ da diết của mình vào trong bức thư, đem những bình an trao tặng người tình, có lẽ đó là những bức thư ý nghĩa và cũng là món quà đặc biệt nhất của người lính dành cho người yêu của họ.
Bấm vào hình trên để lắng nghe ca khúc do Elvis Phương
Kể cả khi làm nhiệm vụ, nhìn thấy những cô gái tại nơi xa, điều anh suy nghĩ và hình dung ra cũng chỉ là hình bóng người thương. Nỗi nhớ của anh đã quá to lớn, cho thấy được sự chung thủy của người lính khi đang ở một nơi xa tiếp xúc với nhiều người nhưng tình yêu của anh vẫn không thay đổi “Một cô đi trên đường, đẹp tựa như em khóc lúc giận anh”. Tất cả những việc anh làm, điều anh thấy chỉ khiến tình yêu của anh càng thêm đong đầy, khiến anh ước ao hiện thực được gặp người yêu ngay lúc ấy để có thể cùng được mặn nồng bên nhau.
Hai câu cuối của bài hát là hai câu hết sức ý nghĩa, nói lên nét đặc trưng của thư người lính. Tuy rằng thư không được dài, chữ không được gọn gàng đẹp đẽ, bao bì không còn sạch thơm. Nhưng ẩn chứa bên trong bức thư là bao nỗi niềm của người lính dành cho người yêu nơi hậu phương. Hai chữ cuối cùng bức thư là điều mà người lính dường như muốn gửi tới người yêu mình, điều mà hiện tại anh không làm được, chỉ có thể gửi gắm qua những dòng thư, để ủi an người mình yêu và mong rằng điều đó sẽ thành hiện thực trong tương lai.
Từ khi anh thôi học, và từ khi anh khoác áo treilli
Từ khi anh xa nhà, một ngàn đêm nhung nhớ giữa trời mây
Ngại chăng đêm di hành và thường khi dừng bước giữa hoang vu,
Một thằng ước ao để một thằng khát khao, còn mình thì nằm đếm sao.
Đồn anh bên sông cạn, và hoàng hôn ướt dẫm đáy sông thưa,
Nhiều tên trong dơn vị gọi đùa anh chiến sĩ của mộng mơ,
Thường khi hai ba thằng, chiều chiều ra bờ vắng ngắm mông lung.
Một thằng nhớ em, để một thằng nhớ thêm, một thằng thì lấy hình xem.
Thư của lính không xanh màu trời như mơ ước đâu em.
Thư của lính không thơm nồng hương, không nét hoa đa tình.
Thư của lính ba lô làm bàn nên nét chữ không ngaỵ
Nhưng thư của lính ghi giữa rừng cây khi nhớ em thật đầy.
Chiều hôm kia thăm làng, tiểu đội anh ra đứng gác ven ranh.
Một cô đi trên đường, đẹp tựa như em khóc lúc giận anh.
Để cho anh nghe thèm, đường chiều xưa ngời sáng áo em xanh.
Thèm một nét môi, một lần về phép thôi, và mình thì lại có đôi.
Thư của lính, thư không được dài như mong ước đâu em.
Thư của lính chấm dứt ở đây, sau khi đề thêm hai chữ hôn em.
Trích lời bài hát.
