Ca khúc “Ru Ta Ngậm Ngùi”

Những khúc ru trong kho tàng nhạc Trịnh luôn được nhiều người yên mến, bởi tiếng ru bao giờ cũng dịu dàng, êm ái. Âm nhạc của Trịnh Công Sơn là những lời ru sâu lắng, ru cho người, ru cho đời, và ru cho chính mình. Những ca từ trong các nhạc phẩm của ông mang ý nghĩa đạo lý sâu xa, chất chứa suy tư, trăn trở về cuộc sống thế nhân.

Cuộc sống luôn tạo ra những nốt trầm nốt bổng, ta có thời ấu thơ, có những năm tháng thanh xuân rực rỡ, ta trải rộng lòng mình đón nhận những yêu thương, hạnh phúc, nhưng cũng không ít lần ta phải đối diện với những chông gai đường đời. Khó khăn, đau khổ có thể nhấn chìm niềm vui thanh thản trước kia, cuộc sống thì ngắn mà nỗi đau thì dài, mỗi ngày như thế ta lại thêm chai lỳ cảm xúc, tự cảm thấy hoài nghi, thấy ngần ngại nhiều hơn với niềm vui thơ dại kia. Trái tim thuần khiết hồn nhiên đã không còn như trước. Với một con người đã nếm trải nhiều đắng cay cuộc đời như Trịnh Công Sơn thì có lẽ ông đã quá quen với việc bước đi giữa đời, chứng kiến thêm những oan trái cõi đời, mỗi ngày bước chân thêm bâng khuâng, đầu óc thêm lúng túng với những câu hỏi quay cuồng nhức nhối. Dòng cảm xúc đó được nhạc sĩ thể hiện trong nhạc phẩm “Ru Ta Ngậm Ngùi”, với tâm trạng “ngậm ngùi”, xót xa cho phận mình, phận người giữa vòng xoáy cuộc đời.

Môi nào hãy còn thơm cho ta vơi cuộc tình
Tóc nào hãy còn xanh cho ta chút hồn nhiên
Tim nào có bình yên, ta rêu rao đời mình
Xin người hãy gọi tên.

Khi một người từng nếm trải đau thương thì sẽ càng hiểu rõ hơn cái cảm giác cần điều gì đó để giải tỏa tâm trạng, bởi khi tâm trạng rối bời thì hàng loạt những câu hỏi dằn vặt cứ lặp đi lặp lại trong đầu. “Môi nào hãy còn thơm?”, “tóc nào hãy còn xanh?”, “tim nào có bình yên?”, ta như đang vội vã kiếm tìm những gì tốt đẹp còn sót lại để được nương náu, được sống lại. Tuổi trẻ ta đã từng có môi thơm son sắc, đã từng hồn nhiên tận hưởng xuân xanh, tự do yêu thương và mơ mộng. Nhưng chẳng có điều gì là mãi mãi, tình yêu, tuổi trẻ và tâm hồn đã dần mai một theo từng bước chuyển mình của thời gian. Tâm hồn thuần khiết chưa vấy bụi trần được vẽ nên bằng những rung cảm chân thành từ con tim yên bình tràn đầy nhựa sống hồn nhiên, nhưng lại không thể vững vàng trước oan trái của kiếp người. Ta thèm được thấy hồn nhiên về lại trong đời mình, ngơ ngẩn lang thang tìm lại chính mình. Tất cả niềm tin, lẽ sống đang dần phôi pha, làm gì có ai thoát được quy luật muôn đời của cuộc sống. “Xin người hãy gọi tên”, cái tên dần mờ dấu trên đời sống, cái tên dường như đã mất nhưng ta vẫn cố níu trong vô vọng.

Khi tình đã vội quên, tim lăn trên đường mòn
Trên giọt máu cuồng điên, con chim đứng lặng câm
Khi về trong mùa đông, tay rong rêu muộn màng
Thôi chờ những rạng đông.
Xin chờ những rạng đông

Thả trôi tâm hồn giữa sự tiếc nuối ngập tràn khi hương tình ta đã vội quên, trái tim chẳng thể nào mở lòng rung cảm yêu thương thật sự. “Tim lăn trên đường mòn” lạc vào mê cung của những tham vọng hão huyền để rồi lại hoang phí cả một đời mòn mỏi, cuồng điên và câm lặng. Khi con tim đánh mất rung cảm tự nhiên, đó là lúc tiếng lòng thôi ríu rít, đó là lúc tình ta bắt đầu hoàng hôn, tim ta từ xuân vui đã bước sang thu buồn đông giá. Chính ta đang hoang phí trái tim hồn nhiên này, và đang bị chi phối nhịp đập bởi những xô bồ, rối rắm của cuộc đời. “Con chim đứng lặng câm”, buồn bã vì đáng lẽ tiếng ca bình minh phải tồn tại trong lòng như bẩm sinh trái tim mình là con chim biết hót, biết ca, biết nhảy múa trên cành, ấy vậy mà nay đành ngậm ngùi đứng lặng câm giữa trời đất mùa đông. Và khi về trong mùa đông thì bàn tay cũng bám đầy “rong rêu muộn màng”, vậy chỉ đành chờ đến những rạng đông, chờ một sự khởi đầu mới mẻ, để gột rửa những oán ân của một đời mòn mỏi.

Đời sao im vắng
Như đồng lúa gặt xong, như rừng núi bỏ hoang
Người về soi bóng mình giữa tường trắng lặng câm.

Ta nhận ra rằng làm gì có rạng đông nào, đời vẫn im ắng, lạnh lẽo như vậy. Buồn bã nhìn cảnh đời hoang vắng xung quanh, nghe cõi đời âm u càng lạnh ngắt như đồng lúa gặt xong, như rừng núi đã bỏ hoang. Chỉ còn mình ta đối diện với chính mình trong mông lung, cô độc. “Người về soi bóng mình giữa tường trắng lặng câm.”

Có đường phố nào vui cho ta qua một ngày
Có sợi tóc nào bay trong trí nhớ nhỏ nhoi
Không còn, không còn ai, ta trôi trong cuộc đời
Không chờ, không chờ ai.

Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Tuấn Ngọc trình bày.

Ta bước vui rồi quay về chốn cũ, ta khao khát, chờ đợi những phố xá bao dung, chờ mong những con tim rộng lòng, vậy mà cũng chẳng có đường phố nào cởi mở cho ta một lần. Bóng tối cuộc đời vẫn còn đó, ta còn phải chờ đợi bao lâu nữa, chờ đến bao giờ mới tới rạng đông. Từng cơn lạnh lẽo bao trùm giữa phố xá vắng bao dung ấy, lòng ta bồn chồn, tuyệt vọng nhưng chẳng thể làm được gì. Chạy theo những thứ phù phiếm ngoài kia, những cuồng điên nhiễu loạn, nhưng nào biết rằng chính bản thân đã tự tay xóa đi những điều giản dị, đơn sơ, xóa đi sự hồn nhiên, tự do và hạnh phúc của bản thân. Đánh mất bản thân để rồi một ngày nhận ra mình chẳng còn lại gì, chẳng thể tìm lại một chút quý giá xưa cũ dù chỉ là một sợi tóc. Tâm trí ta ngập tràn sự bơ vơ, lạc lõng, chút ký ức nhỏ nhoi nhen nhúm như vụn tro tàn cứ âm ỉ cháy trong tiềm thức, nhưng lại chập chờn lúc ẩn lúc hiện. Còn ai nữa không? Sao ta thấy mình trơ trọi trong cõi đời này, trôi nổi trong cuộc đời vô định, không thể nào tìm được bến bờ bình yên.

Em về, hãy về đi, ta phiêu du một đời
Hương trầm có còn đây, ta thắp nốt chiều nay
Xin ngủ trong vòng nôi, ta ru ta ngậm ngùi
Xin ngủ dưới vòm cây.

“Em về, hãy về đi”, câu hát mang đầy nỗi tuyệt vọng, phải chăng ta đã quá mệt mỏi mà buông xuôi. Ta đã phiêu du cuộc đời, mòn mỏi chạy theo với những bộn bề ngoài kia, lạc trôi vô định chẳng có bến bờ. “Hương trầm có còn đây” để ta thắp nốt chiều nay, rủ bỏ những luyến tiếc để xin được ngủ trong vòng nôi, ngủ dưới vòm cây và ta ru ta ngậm ngùi. Ta chỉ muốn lặng lẽ làm một chú chim tự nhiên ca hát giữa vườn xanh nhân từ, chan hòa niềm vui dưới bóng mát thiên nhiên của vũ trụ bao la, làm một đứa bé yên lành trong vòng nôi bát ngát của cuộc đời, và ngậm ngùi tự hát ru chính mình.

Nhạc Trịnh bao giờ cũng đơn sơ, mộc mạc về giai điệu, nhưng lại cực kỳ sâu sắc và ý nghĩa ở lời ca. Nhạc sĩ mang vào âm nhạc của mình những triết lý, đạo đời rất thường nhưng đủ để cảm hóa lòng người. Người ta nghe nhạc Trịnh là để chiêm nghiệm về đời mình. Đôi khi, nhạc Trịnh cũng lại gợi trong lòng người nghe không ít nỗi đau chân thật, nhất là với ai từng trải qua những sầu bi, nếm trải đắng cay cuộc đời… “Ru Ta Ngậm Ngùi” mang cảm xúc mùi mẫn nhưng lại đậm chất thiền, triết lý, gieo vào lòng người nghe những cung bậc cảm xúc rất riêng.

Môi nào hãy còn thơm, cho ta phơi cuộc tình.
Tóc nào hãy còn xanh, cho ta chút hồn nhiên
Tim nào có bình yên, ta rêu rao đời mình
Xin người hãy gọi tên.

Khi tình đã vội quên, tim lăn trên đường mòn
Trên giọt máu cuồng điên, con chim đứng lặng câm
Khi về trong mùa đông, tay rong rêu muộn màng.
Thôi chờ những rạng đông..

Xin chờ những rạng đông
Đời sao im vắng
Như đồng lúa gặt xong
Như rừng núi bỏ hoang
Người về soi bóng mình.
Giữa tường trắng lặng câm.

Có đường phố nào vui, cho ta qua một ngày
Có sợi tóc nào bay, trong trí nhớ nhỏ nhoi
Không còn, không còn ai, ta trôi trong cuộc đời
Không chờ, không chờ aị

Em về, hãy về đi, ta phiêu du một đờị
Hương trầm có còn đây, ta thắp nốt chiều nay
Xin ngủ trong vòng nôi, ta ru ta ngậm ngùi,
Xin ngủ dưới vòm cây …