Nhạc sĩ Cung Tiến sinh vào năm 1938 tại Thủ đô Hà Nội, ông là một nhạc sĩ vô cùng nổi tiếng với thể loại nhạc tiền chiến. Ông được xem là nhạc sĩ trẻ nhất và tài hoa nhất trong nền âm nhạc Việt Nam trong giai đoạn từ 1954 – 1975. Đối với nhạc sĩ Cung Tiến, việc sáng tác nhạc chỉ là một thú vui tiêu khiển, nhưng vô tình những sáng tác của ông lại trở nên bất hủ, trong đó có 2 bài hát được ông sáng tác lúc ông chỉ vừa 14 -15 tuổi – Ca khúc “HOÀI CẢM” và “THU VÀNG”. Cả hai bài hát này cũng được xếp vào thể loại nhạc tiền chiến, bởi nó mang phong cách trữ tình, lãng mạn. Cung Tiến có rất ít bài hát và hầu hết các ca khúc của ông đều được sáng tác sau năm 1954. Ông không quá chú trọng về những sáng tác của mình, bởi ông chỉ xem nó là niềm vui khi rảnh rỗi, do đó, Cung Tiến cũng không quan tâm quá nhiều đến vấn đề tác quyền hay việc lăng xê tên tuổi của mình trong lĩnh vực âm nhạc. Dù vậy, tên tuổi của ông vẫn được người người biết đến và được giới mến mộ âm nhạc yêu thích. Những bài hát của nhạc sĩ Cung Tiến, tuy không ồn ào như những dòng nhạc tiền chiến thường nghe nhưng nó lại có một nét riêng mà không phải ai cũng hiểu được, ai cũng có thể theo được. Bởi nó được tạo nên trong một thế giới riêng của Cung Tiến, nó có một sức sống rất bền bỉ và luôn tạo cho người nghe sự mới lạ và thích thú.
Ca khúc “HOÀI CẢM” được nhạc sĩ Cung Tiến sáng tác vào năm 1953, thời điểm ấy nhạc sĩ chỉ vừa 14 – 15 tuổi, cái tuổi còn rất non nớt nên đối với ông viết nhạc có quan trọng gì đâu, nó chỉ để ông giải tỏa tâm trạng của mình mà thôi. Được biết, “HOÀI CẢM” là ca khúc được tác giả Cung Tiến viết ra dựa trên sự tưởng tượng của bản thân. Tưởng tượng rằng bản thân si tình, nhớ nhung đến một người con gái trong sự vô vọng, dùng những hoài niệm để nhớ lại những ngày xưa vui vẻ. Mọi thứ chỉ đều là tưởng tượng, từ ca từ cho đến giai điệu, bởi cái tuổi 14 thời xưa làm gì đã biết rung động cùng ai. Đây hoàn toàn là những gì ông đúc kết được khi học tập, tham khảo về những tác phẩm văn học cùng những tập thơ của những thi sĩ nổi tiếng như Xuân Diệu, Huy Cận,…..đều là những tác giả thơ ca nổi tiếng của thời đó. Đối với ông, những tác phẩm đều là sự tưởng tượng của bản thân, lấy cảm hứng từ một điều gì đó của một ai đó, có thể là bản thân cũng có thể là của người khác, để dệt nên những câu chuyện trong từng câu hát. Có thể gợi những nỗi sầu không tên, cũng có thể mang đến những niềm vui, những điều tích cực trong cuộc sống, trong tình yêu và triết lý nhân sinh.
Dường như trong thâm tâm của nhạc sĩ luôn thường trực một nỗi buồn không tên. Cứ mỗi lần mùa thu đến, thì nỗi buồn ấy như cảm ứng được và lâng lâng dâng trong lòng. Sẽ có những nỗi buồn chẳng biết nói cùng ai, chỉ biết len lén trầm tư, trút nỗi sầu vào những cơn mưa thầm của mùa thu. Tiếng mưa rơi, càng làm cho lòng thêm nao nức, nó như những âm điệu của dòng nhạc xưa, cứ vang bên tai ngân nga từng tiếng thiết tha.
Mùa thu như tượng trưng cho cảnh vật, cho cả con người – Những con người xa quê chỉ biết ngắm nhìn cảnh vật mà tưởng nhớ về quê hương xưa. Cảm giác ấy như một đứa trẻ đi lạc, chỉ biết sống dựa dẫm vào những ký ức vụn vặt….vừa xót xa, vừa đau thương.
“…Lòng cuồng điên vì nhớ
ôi đâu người, đâu ân tình cũ?
Chờ hoài nhau trong mơ
Nhưng có bao giờ, thấy nhau lần nữa…”
Rời xa nhau chưa hẹn ngày gặp lại, lòng bỗng điên cuồng bị nỗi nhớ nhung dày xéo. Người xưa đâu rồi? Bạn bè đâu? Người thương đâu? Và cả gia đình đâu? Chỉ có bản thân vẫn chìm đắm trong không gian hiu hắt, trong cái cô đơn của mùa thu mưa rơi. Bản thân cứ đợi chờ trong sự vô vọng, đã bao nhiêu đêm trong cơn mơ vẫn mong ngóng hình bóng của những ân tình cũ. Mơ mãi, cứ thế mong chờ,…..nhưng biết đến khi nào chúng ta mới có thể hợp mặt cùng nhau….
“….Một mùa thu xa vắng
Như mơ hồ về trong đêm tối
Cố nhân xa rồi, có ai về lối xưa?….”
Đợi chờ mãi, hết mùa thu năm này lại đến mùa thu năm sau, mùa thu ấy đã xa lắm rồi……xa cả về địa lý, xa cả trong tâm tư tình cảm,….Những giấc mơ thương nhớ hằng đêm cũng ngày ngày trở nên mơ hồ, không còn nhìn thấy rõ nữa. “Cố nhân xa rồi, có ai về lối xưa?” – Một câu hỏi và cũng là một câu trần thuật tự thăm hỏi bản thân, không mong chờ câu trả lời từ bất kỳ ai. Người đã xa tôi rồi, người đã cách xa tôi vậy lối xưa năm nào, người có từng ngang qua và từng nhớ đến tôi hay chăng?
“…..Chờ nhau hoài cố nhân ơi!
Sương buồn che kín nguồn đời
Hẹn nhau một kiếp xa xôi,
nhớ nhau muôn đời mà thôi!…”
Chờ đợi mãi một người quên ta, chờ hoài một người gọi là “cố nhân” – Còn nỗi buồn nào hơn nỗi buồn người chẳng chút hoài niệm nào đến ta. Tấm màn ngăn cách chúng ta, chỉ còn lại nỗi nhớ, nhưng sương buồn được giấu kín trong tâm. Biết nói gì đây, chỉ biết hẹn nhau kiếp sau – một kiếp xa xôi chưa hẹn trước.
“….Thời gian tựa cánh chim bay,
qua dần những tháng cùng ngày
Còn đâu mùa cũ êm vui?
Nhớ thương biết bao giờ nguôi?”
Thời gian trôi qua một cách nhanh chóng, tựa như cánh chim bay vụt qua bầu trời, mang đi mọi nhớ thương, mọi hoài niệm về hình bóng người thương xưa.
Giai điệu da diết, sâu lắng bao trùm toàn không gian, tựa như muốn nhắn nhủ với người nghe rằng, đừng bao giờ từ bỏ hy vọng vì thời gian có thể làm thay đổi mọi thứ. Thậm chí, chàng trai ấy cũng từng mong rằng thời gian là một liều thuốc “thần dược” có thể cho ta quên đi bao nhiêu nhớ thương, bao nhiêu đau xót….
Bài hát toát lên cho người nghe một cảm giác chín chắn và sự từng trải như của một người trưởng thành, trải qua nhiều biến cố trong cuộc sống, trải qua bao cuộc tình trường. Với cảm xúc già dặn của ý tứ trong từng ca từ, mấy ai nghĩ đây là lời hát xuất phát từ một cậu thiếu niên chưa trải nhiều sự đời. Có rất nhiều ca sĩ đã hát vang ca khúc này, mỗi người ca sĩ đều mang đến cho người nghe một cảm nhận riêng: Với ca sĩ Duy Trác, bạn sẽ nghe và liên tưởng đến sự đáng yêu khi nhớ về nơi xưa chốn cũ, lòng nôn nao và háo hức. Còn tài tử Phạm Ngọc Lân lại mang đến cho người nghe một cảm xúc chân thật, một sự đau lòng như nhớ về nơi xưa cùng bao hoài niệm…..Dù vậy, ca khúc “HOÀI CẢM” vẫn mang đến cho người nghe sự hồi ức tốt đẹp và bài hát được xếp vào dòng nhạc bất hủ của nền tân nhạc Việt Nam và được người nghe đón nhận nồng nhiệt
Trích lời bài hát Hoài Cảm của nhạc sĩ Cung Tiến:
Chiều buồn len lén tâm-tư
Mơ hồ nghe lá thu mưa
Dạt dào tựa những âm xưa
Thiết tha ngân lên lời xưa
Quạnh hiu về thấm không gian
âm thầm như lấn vào hồn
Buổi chiều chợt nhớ cố nhân
Sương buồn lắng qua hoàng hôn
Lòng cuồng điên vì nhớ
ôi đâu người, đâu ân tình cũ?
Chờ hoài nhau trong mơ
Nhưng có bao giờ, thấy nhau lần nữa
Một mùa thu xa vắng
Như mơ hồ về trong đêm tối
Cố nhân xa rồi, có ai về lối xưa?
Chờ nhau hoài cố nhân ơi!
Sương buồn che kín nguồn đời
Hẹn nhau một kiếp xa xôi,
nhớ nhau muôn đời mà thôi!
Thời gian tựa cánh chim bay,
qua dần những tháng cùng ngày
Còn đâu mùa cũ êm vui?
Nhớ thương biết bao giờ nguôi?