Nhạc sĩ Hoài Linh sinh năm 1920, tại thôn Bích La, xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Ông là một người nhạc sĩ nổi tiếng trong dòng nhạc Vàng, trước đó ông có thiên hướng về dòng nhạc trữ tình, lãng mạn. Ông đã tham gia sáng tác nhạc từ rất lâu, nhạc của ông mang theo rất nhiều màu sắc, đa dạng chủ đề từ tình cảm đôi lứa, đến chủ đề về người lính, những chủ đề về tình yêu quê hương đất nước. Được đánh giá là một nhà nghệ thuật có câu từ hoa mỹ, bay bướm, có vần có điệu, trong mỗi lần sáng tác Hoài Linh đều phải soạn ra một loạt các danh từ, tính từ có cùng vần điệu với câu hát trên, lựa chọn cho vào câu hát. Ông lại làm cho những người quen biết ông phải ngẫm nghĩ lại câu nói – “Đừng nhìn mặt mà bắt hình dong” – Bởi vẻ ngoài của ông có phần thô kệch, xuề xòa, nhưng khi ôm cây đàn, cầm bút viết nhạc thì nhạc sĩ Hoài Linh như biến thành một con người khác.
Đồng sáng tác bài hát này với nhạc sĩ Hoài Linh chính là nhạc sĩ Tuấn Khanh – Một người nhạc sĩ tài hoa trước năm 1975, ông còn một bút danh khác là Trần Ngọc. Ông là một người nhạc sĩ có tài năng trong lĩnh vực âm nhạc khi gặt hái được nhiều thành công trên con đường nghệ thuật. Ông không chỉ thành công trong thể loại nhạc tiền chiến, mà trong dòng nhạc trữ tình và dòng nhạc thính phòng cũng được người người đón nhận.
Ca khúc “HAI KỶ NIỆM MỘT CHUYẾN ĐI” là một trong những bài hát nổi tiếng của hai người nhạc sĩ Hoài Linh và nhạc sĩ Tuấn Khanh cùng hợp tác sáng tác. Bài hát diễn tả nỗi lòng của chàng trai khi phải trải qua nỗi sầu bi tiễn bước người mình thương theo về nhà chồng. Và sau đó lại phải một lần nữa tiễn chân người bạn thân của mình lên đường tòng quân chinh chiến. Bao nhiêu cảm xúc, bao nhiêu tiếc nuối trong hai lần đưa tiễn được tác giả dồn nén vào trong bài hát một cách thuần thục, khắc họa vô cùng chân thực những tình cảm, những tâm tư của tác giả.
“Tôi đưa người đi bước chân hoa mộng vào đời.
Một chiều nhẹ mưa mây thành u buồn giăng lối.
Pháo vương trên đường dài,
mắt em xanh màu trời hết rồi ngày mai ơi!
Khi yêu nghe mộng đẹp trong vòng tay.
Có mấy ai ngờ chiều nay là đây?
Cánh buồm theo lái, những kỷ niệm buông trôi
Nói chi lần cuối….”
Mở đầu bài hát là viễn cảnh chàng trai đau khổ khi tận mắt nhìn thấy người yêu về nhà chồng, bước chân vào hoa mộng của cuộc đời. Vào một chiều mưa nhè nhẹ, mây giăng kín lối tạo nên một khung cảnh u buồn như tâm trạng của chàng trai lúc này. Khi xác pháo vươn đầy trên quãng đường dài, mắt em giờ chỉ còn lại một niềm vui bất tận như màu xanh của trời đất như màu xanh hy vọng về một viễn cảnh tươi đẹp trong tương lai. Em vui vẻ thế đấy! Có nhận thấy nơi đây tim anh đau nhói từng cơn, cõi lòng anh đang tan nát như cơn giông bão giữa biển khơi. “Hết rồi ngày mai ơi!” – Ngày mai này em sẽ theo chồng về vùng viễn xứ, còn tôi chỉ biết ngày ngày ôm đau thương và u tối, chỉ biết ấp ôm những kỷ niệm đôi lứa trên dòng đời hai ta không còn chung đôi, không còn cùng lý tưởng và ước mơ.
Khi con người ta yêu lúc nào chẳng mong về một tương lai tốt đẹp, ôm mộng về cuộc đời ấm êm bên mái ấm đôi lứa. Nhưng “có mấy ai ngờ chiều nay là đây?” tận mắt chứng kiến người mình yêu suốt bao năm trời, đang từng bước hướng về người khác, nắm tay người ta bước chân vào lễ đường. Bao mộng ước, bao hẹn thề bỗng chốc tan thành mây khói “cánh buồm theo lái, những kỷ niệm buông trôi”. Khung cảnh chua xót này đây, có mấy ai mà chịu đựng được khi cả hai tưởng chừng như dành trọn thanh xuân cho nhau nhưng cuối cùng vẫn phải lặng yên nhìn người yêu hạnh phúc bên mái nhà khác.
“…Hôm nay bạn đi gót chân theo nhịp dạ hành.
Tuổi đời vừa xinh như nụ hoa nở thêm cánh.
Đã phân ly một lần, tiễn anh thêm một lần
áo đẹp màu chinh nhân.
Tôi anh đôi bạn đường ta dìu nhau
Anh đi tôi ở mình vui được sao?
Tiễn người yêu trước đến giờ bạn đi sau
gãy thêm nhịp cầu….”
Nỗi buồn tiễn chân người yêu theo chồng còn chưa nguôi, giờ lại chồng chất thêm nỗi buồn khác khi phải lần nữa tiễn chân người bạn tri kỷ lên đường chinh chiến. Nỗi sầu chồng chéo nỗi đau, tiễn chân người bạn thân khoác màu áo lính chiến lên đường hoàn thành nghĩa cử của người con dân tộc Việt Nam, nơi đầy hiểm nguy, gian khó.
Mấy ai có thể hiểu được nỗi sầu của người ở lại, nếu nói người đi buồn chỉ một thì người ở lại tận mắt nhìn người bên cạnh từng bước rời xa, đau hơn gấp trăm ngàn lần. Đối mặt với hai cuộc chia ly chỉ trong một ngày, người yêu theo chồng không có ngày tái ngộ mối tình đôi lứa, người bạn thân tiến bước vào vùng chiến địa chưa biết có ngày trở lại, vì ai biết trước vùng chiến chinh có bao nhiêu hiểm nguy, sao có thể hẹn trước ngày về. Có ai thấu hiểu được nỗi lòng của người tiễn đưa?
Không chỉ tình yêu mới có hoài niệm, mà tình bạn thân cũng gắn kết không kém, nhìn bạn bước đi, chàng trai chỉ dìu bạn được đôi bước, hình ảnh quyến luyến này sao có thể không đánh động được người nghe, nó lại còn chua xót vô cùng khi “Tiễn người yêu trước đến giờ bạn đi sau…”.
“…Không gian tuy bao la mà đầy trời mây.
Tâm tư khi duyên không tròn tìm nào thấy!
Lối đi hôm nay hứa hẹn tràn đầy
Thế mà đời mình chỉ như bóng mây
Lầu không trăng soi tình xưa khôn nguôi
Và trong tương lai là cơn gió trôi….”
“Tâm tư khi duyên không tròn tìm nào thấy!” – Có duyên thì gặp, hết duyên thì chẳng thể nào đến được với nhau. Chịu đựng cả hai sự chia ly chỉ trong một ngày, chàng trai đột nhiên nhận ra “đời mình chỉ như bóng mây” – Trôi qua đi lại, cũng chỉ có thể bơ vơ một mình giữa chốn nhân gian rộng lớn này. Hôm trước hứa hẹn thật nhiều, hôm sau người đi ta ở, kết thúc mãi chỉ là một cuộc chia ly.
https://www.youtube.com/watch?v=nNJR14lqxik
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc Hai kỷ niệm Một chuyến đi do Thanh Tuyền trình bày.
“….Đôi khi chợt nghe tiếng tâm tư vọng nẽo về
Ngược dòng thời gian đưa hồn đi tìm quá khứ
Lúc môi không còn mềm, giấc mơ không nẽo tìm
Bóng ngã chiều hoang tím….”
Cuộc đời là chuỗi ngày của sự chia ly, điều ta cần làm ngay lúc này chính là trân trọng từng phút giây bên nhau, để khi một mình không còn ai bên cạnh chợt nghe tiếng vọng của tâm tư, ta còn có thể tìm được về những hồi ức tốt đẹp về nhau. Những cuộc vui này, dù có không muốn đến thế nào thì ta vẫn phải đối mặt với sự chia ly, đôi người đôi ngã, một khi “môi không còn mềm” thì những giấc mơ đẹp kề cạnh cùng nhau cũng bỗng chốc tan biến không lối tìm về.
“….Nghe hơi sương lạnh chỉ e trời mưa.
Tay ôm kỷ niệm buồn ghi vào thơ.
Kiếp mình là bến tiễn đoàn tàu trong đêm,
bến hoang im lìm.”
Và rồi, trong đêm sương giá lạnh, mưa rơi giăng lối, gợi lên cho ta biết bao nỗi buồn, những nỗi buồn được tác giả ôm vào lòng, ghi vào từng trang thơ. Tác giả ví bản thân như một bến tàu tiễn bước người ra đi trong đêm, tác giả đã vô cùng thương xót cho thân phận mình, ngày ngày tiễn người ra đi, khi không còn ai thì bến tàu hoang tàn, im lìm trong đêm tối tăm. Tàu chỉ một lần ghé bến, còn bến thì mãi nằm im chờ đợi một ngày nào đó đoàn tàu sẽ trở lại, sẽ lại sum vầy bên bến vắng.
“HAI KỶ NIỆM MỘT CHUYẾN ĐI” như nhắc nhở người nghe từng giây từng phút phải trân trọng từng khoảnh khắc bên nhau, lưu lại cho nhau những hồi ức tốt đẹp, để mai này khi lìa xa, ta vẫn có thể dùng những ký ức ấy để hoài niệm về nhau. Cuộc sống luôn vô thường, gặp được nhau là duyên, không cần quá cưỡng cầu gặp lại, chỉ có thể cầu mong những người mình quan tâm có thể bình an và sống tốt.
Trích lời bài hát Hai kỷ niệm một chuyến đi:
Tôi đưa người đi bước chân hoa mộng vào đời.
Một chiều nhẹ mưa mây thành u buồn giăng lối.
Pháo vương trên đường dài,
mắt em xanh màu trời hết rồi ngày mai ơi!
Khi yêu nghe mộng đẹp trong vòng tay.
Có mấy ai ngờ chiều nay là đây?
Cánh buồm theo lái, những kỷ niệm buông trôi
Nói chi lần cuối.
Tuổi đời vừa xinh như nụ hoa nở thêm cánh.
Đã phân ly một lần, tiễn anh thêm một lần
áo đẹp màu chinh nhân.
Tôi anh đôi bạn đường ta dìu nhau
Anh đi tôi ở mình vui được sao?
Tiễn người yêu trước đến giờ bạn đi sau
gãy thêm nhịp cầu.
Không gian tuy bao la mà đầy trời mây.
Tâm tư khi duyên không tròn tìm nào thấy!
Lối đi hôm nay hứa hẹn tràn đầy
Thế mà đời mình chỉ như bóng mây
Lầu không trăng soi tình xưa khôn nguôi
Và trong tương lai là cơn gió trôi.
Đôi khi chợt nghe tiếng tâm tư vọng nẽo về
Ngược dòng thời gian đưa hồn đi tìm quá khứ
Lúc môi không còn mềm, giấc mơ không nẽo tìm
Bóng ngã chiều hoang tím.
Nghe hơi sương lạnh chỉ e trời mưa.
Tay ôm kỷ niệm buồn ghi vào thơ.
Kiếp mình là bến tiễn đoàn tàu trong đêm,
bến hoang im lìm.