Mỗi con người chúng ta vốn dĩ chỉ có một cuộc đời mà thôi, và trong một cuộc đời ấy chỉ có duy nhất một mùa Xuân. Nghe hơi vô lý phải không, vì bốn mùa vốn là một vòng lặp tuần tự theo quy luật của thời gian mà, cứ hết Đông thì sẽ tới Xuân thôi? Không, Xuân ở đây chính là tuổi thanh xuân, mùa xuân thì mở đầu cho một năm còn tuổi xuân mở đầu cho một đời người. Đó là khoảng thời gian tươi đẹp nhất của chúng ta, hồn nhiên và vô tư, ngây thơ và trong sáng, nồng nàn và cũng rất nhiệt huyết. Chúng ta sẽ đắm chìm vào những vui tươi không dính chút ưu phiền, chúng ta luôn rạng rỡ như ánh mặt trời mà chút có chút dấu hiệu của bóng mây mưa. Sẽ luôn hừng hực ý chí, sẽ trong sáng đến không pha lẫn một chút tạp niệm cuộc đời. Tuổi xuân đưa chúng ta đưa con người vào bước trưởng thành của tình yêu và sự nghiệp. Ngoài Xuân ra, con người ta vẫn phải trải qua Hạ, Thu và Đông, nó chính là những cột mốc trong cuộc đời, những dấu son mà chỉ có chính bản thân chiêm nghiệm thì mới có thể hoàn toàn thấu hiểu và rút được kinh nghiệm.
Trong kho tàng âm nhạc của Trịnh Công Sơn chất chứa rất nhiều điều phi thường, nó không đơn thuần chỉ có chủ đề về thân phận con người, những nỗi ưu tư cần được giải bày hay những băn khoăn cần tìm lời đáp. Mà nhạc sĩ họ Trịnh cũng có rất nhiều ca khúc về tình yêu, có tình yêu quê hương xứ sở và cũng có duyên tình lứa đôi, có ưu thương vì dang dở thì cũng có những ngọt ngào về mối tình đầu. Điển hình chính là nhạc khúc “Gọi tên bốn mùa”, nói về những ưu tư của họ Trịnh về mối tình đầu của bản thân, một người con gái ông thương và mãnh liệt thể hiện tình cảm, nhưng dường như đó chỉ là “tình một phía”, “tình đơn phương”….
“Em đứng lên gọi mưa vào Hạ
Từng cơn mưa từng cơn mưa
Từng cơn mưa mưa thì thầm dưới chân ngà….”
Cô gái nhỏ, em chỉ vừa mới bước những bước chân chập chững vào đời, em vẫn còn mang bên mình những nét hồn nhiên mà người người hằng mong ước. Em có cho mình những ước mơ nồng nhiệt giữa mùa Hạ nắng, em muốn gọi những cơn mưa về cho đất trời được tưới mát những ngày khô – Hạ ở đây vừa là mùa của thiên nhiên và cũng là một góc khuất khô cằn trong cuộc đời của mỗi con người. Hạ luôn khô hanh và mong có được những cơn mưa mát dịu để giảm đi sự gay gắt, “từng cơn mưa từng cơn mưa, từng cơn mưa mưa thì thầm dưới chân ngà”, có lẽ chính bản thân em cũng không thể nào biết được hét tên tuổi của những cơn mưa, em chỉ biết, nó sẽ giúp em làm dịu mát được tâm hồn, rửa trôi đi những muộn phiền trong cuộc sống. Em vẫn chưa rành mạch lắm về cuộc đời này, vẫn chưa thấu hiểu được liệu có thể có cơn mưa này cho ai điều gì nhiều hơn những cơn mưa khác hay không. Điều duy nhất em biết được chính là những cơn mưa ấy mang đến cho em, cho mọi người sự nhịp nhàng và tuần tự trong cuộc sống.
“….Em đứng lên mùa Thu tàn tạ
Hàng cây khô cành bơ vơ
Hàng cây đưa em đi về giọt nắng nhấp nhô
Em đứng lên mùa Đông nhạt nhòa
Từng đêm mưa từng đêm mưa
Từng đêm mưa mưa lạnh từng ngón sương mù….”
Mùa Thu mang theo những hiu hắt, những nhớ thương; Thu giữ trong mình biết bao nỗi ưu tư cùng băn khoăn trong cuộc sống, mong muốn tìm người sẻ chia tâm sự nhưng có khi lại chẳng được. Nhưng em lại có thể nhẹ nhàng mà đứng dưới mùa Thu tàn tạ, đứng giữa khung cảnh hoang sơ với hàng cây khô lá vàng ngổn ngang mà tìm về những vệt nắng vàng thơ mộng.
Có khi em còn chẳng nhận ra, mùa Thu đã qua Đông đã tới, cái giá lạnh của Đông không được quá nhiều người yêu thích, bởi nó chỉ khiến họ thêm cô đơn và ê buốt tâm hồn. Nhưng em lại có thể thảnh thơi mà tận hưởng mùa Đông như một mùa hiền lành, đếm từng trận mưa đêm trôi qua, đếm từng đợt sương lạnh đọng lại nơi đầu ngón tay ngọc ngà.
Trên con đường dạo bước, bất chợt có một ngày, hết cơn mưa nọ nối tiếp cơn mưa kia, từng đợt từng đợt không ngớt, cứ quẩn quanh bao lấy con người em. Như đang âm thầm dõi theo bước chân nàng, âm thầm đi theo mà thỏ thẻ vào tai nàng thiếu nữ những câu chuyện thiên nhiên đầy vui tươi. Với em, tiếng mưa chẳng hề đáng sợ, dù có là Hạ, Thu hay Đông, đều vui tai như nhau dù chúng mang theo ý nghĩa khác nhau, bước chân vẫn vô tư mà vui cười trước tạo hóa. Có khi, nàng đã thật sự say, thật sự đắm chìm trong khoảng không của riêng mình mà gần như quên mất mùa Hạ đã qua, mùa Thu và Đông cũng dần nói lời chào tạm biệt.
“….Em đứng lên mùa Xuân vừa mở
Nụ xuân xanh cành thênh thang
Chim về vào ngày tuổi em trên cành bão bùng…”
Mỗi người chỉ có duy nhất một thời thanh xuân, không thể nào quay trở lại được nữa nếu vô tình lướt qua. Mùa xuân thản nhiên đón chờ con người ta bước vào, mở rộng lòng mình mà dành những điều chân thành nhất như “nụ xuân xanh cành thênh thang”, không một chút toan tính, không một giây dụ lợi. Mùa xuân có khi cũng sẽ rất mạnh mẽ như vũ bão vươn đôi cánh rộng như chim muông mà sẵn sàng hòa nhập với đất trời, với muôn loài , cũng có khi lại nhẹ nhàng như nụ hoa tỏa ra từng đợt hương thơm nồng.
“….Rồi mùa Xuân không về
Mùa Thu cũng ra đi
Mùa Đông vời vợi
Mùa Hạ khói mây…..”
Rồi chợt một hôm nhìn lại dòng đời mình đã trải qua, em mới bất ngờ và hoang vang nhận ra toàn cảnh quá khứ cùng hiện tại của cuộc đời mình: tàn tạ, hời hợt, nhạt nhòa và toàn mây khói….Chợt nhận ra, mùa Xuân không bao giờ quay trở lại nữa, chẳng có một chiếc nào có thể quay ngược chuyến đi mà trở về với thời thanh xuân tươi đẹp ngày cũ. Nhưng biết trách móc ai, biết đổ lỗi cho ai khi đó là chính em gây nên, chính em lựa chọn. Một mình, ngậm ngùi mà hồi tưởng quá khứ, chỉ biết níu kéo những ký ức còn sót lại, níu kéo những tình yêu vô tình lướt qua, những cảm xúc mà em cho là không cần thiết. Âm thầm gọi tên, âm thầm định nghĩa, âm thầm mà nuối tiếc cùng tự an ủi bản thân sao vô tâm quá đỗi.
“….Rồi từ nay em gọi
Tình yêu dấu chim bay
Gọi thân hao gầy
Gọi buồn ngất ngây….”
Phiêu lãng suốt một cuộc đời, ngao du hết bốn mùa, nhưng đến hiện tại em vẫn chẳng thể nào biết được cách gọi chính xác là gì để vừa lòng mùa Xuân, cho vừa lòng thứ tình cảm mãnh liệt ấy? Gọi là “tình yêu dấu chim bay”, hay gọi là tấm thân hao gầy cho chính xác với thân phận đời người, hay nên gọi thứ tình cảm chung cuộc ấy là nỗi buồn ngất ngây khi nhìn vào cõi thinh không còn lại của một kiếp người. Đến sau cùng em vẫn chưa biết định nghĩa thế nào cho đúng, nhưng dù có gọi là gì đi chăng nữa thì tình yêu ấy cũng như cánh chim, chẳng thể nào đậu một chỗ mà luôn vỗ cánh bay cao và bay xa, không còn thấy quay trở lại. Giờ đây, dù đối với em cuộc đời được gọi là gì đi nữa nó vẫn bị nhấn chìm vào những biển dâu đau buồn, tủi thân.
“…..Ôi tóc em dài đêm thần thoại
Vùng tương lai chợt xa xôi
Tuổi xuân ơi sao lạnh dòng máu trong người….”
Những tiếc nuối về mùa xuân của cuộc đời, những luyến tiếc về mộng ước chưa thành thời thơ ấu, những thất vọng khi hoài bão tuổi trẻ vẫn chưa thành. Tất cả những hoài vọng ấy, những mộng ước về tương lai tươi ấy, tiếc rằng chỉ có trong “thần thoại”, chỉ là những thứ bước ra từ truyện cổ tích mà thôi. Còn ở thực tại, nó vẫn đang dang dở, vẫn chưa được hoàn thiện ước mơ, vẫn là những ddieuf xa rời thực tế khi “vùng tương lai chợt xa xôi”. Những mong ước về cuộc đời giờ chỉ như những áng mây bồng bềnh, có gió sẽ tự khắc bị thổi bay và dần tan biến theo sương khói của cuộc đời.
“….Nghe xót xa hằn trên tuổi trời
Trẻ thơ ơi trẻ thơ ơi
Tin buồn từ ngày mẹ cho mang nặng kiếp người”
Xót xa làm sao cho một kiếp người, xót xa khi ta vô tình bỏ qua tuổi trẻ. Mỗi người chúng ta đều trở thành nạn nhân của tạo hóa, mang trong mình một thân phận riêng nhưng lại vì những về hằn in trên lưng mà chịu đựng muôn vàn những xót xa, khổ sở, đôi khi còn vô tình mà chà đạp lên nhau.
Em đứng lên gọi mưa vào Hạ
Từng cơn mưa từng cơn mưa
Từng cơn mưa mưa thì thầm dưới chân ngà
Em đứng lên mùa Thu tàn tạ
Hàng cây khô cành bơ vơ
Hàng cây đưa em đi về giọt nắng nhấp nhô
Em đứng lên mùa Đông nhạt nhòa
Từng đêm mưa từng đêm mưa
Từng đêm mưa mưa lạnh từng ngón sương mù
Em đứng lên mùa Xuân vừa mở
Nụ xuân xanh cành thênh thang
Chim về vào ngày tuổi em trên cành bão bùng
Rồi mùa Xuân không về
Mùa Thu cũng ra đi
Mùa Đông vời vợi
Mùa Hạ khói mây
Rồi từ nay em gọi
Tình yêu dấu chim bay
Gọi thân hao gầy
Gọi buồn ngất ngây
Ôi tóc em dài đêm thần thoại
Vùng tương lai chợt xa xôi
Tuổi xuân ơi sao lạnh dòng máu trong người
Nghe xót xa hằn trên (*)tuổi trời
Trẻ thơ ơi trẻ thơ ơi
Tin buồn từ ngày mẹ cho mang nặng kiếp người