Ca khúc “Người Về Bỗng Nhớ” (Trịnh Công Sơn) – Tình ca mùa xuân mang nỗi sầu da diết

Trong lòng mỗi người yêu nhạc, những khúc tình ca của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn vẫn luôn hiện hữu dù trải qua bao lâu đi chăng nữa. Nhạc Trịnh thường mang lại cho chúng ta cảm giác hoài niệm, mênh mang, dường như chúng ta bị thu hút bởi những âm sắc buồn bã và da diết ấy. Thậm chí cả những giai điệu mùa xuân trong nhạc Trịnh cũng mang những nỗi niềm trăn trở, chia xa.

Những bài hát về mùa xuân trước năm 1975 của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn dường như rất ít, có những bài nói về mùa xuân có chút trầm mặc và u buồn khi đất nước bị chia cắt. Ca khúc Người Về Bỗng Nhớ lại đượm chất xuân hơn, bởi có những hình ảnh tuyệt đẹp của đất nước Việt Nam xuất hiện trong đấy.

Mùa xuân yêu em, đồi núi thênh thang
Hồ nước long lanh ngàn cánh vàng
Ngày ta yêu em màu lá thanh xuân
Chờ đến thu sang rồi hãy tàn
Đàn chim bên sông chiều chiều rung cánh
Người ngồi trên bến nhớ mênh mông.

Ở đây có tình yêu đẹp chắp cánh, có đồi núi thênh thang, có hồ nước long lanh ngàn cánh vàng, núi đồi yên bình, đàn chim chiều rung cánh bên sông. Xuân về mang đến sức sống tràn đầy, chưa bao giờ ta hết yêu cái màu sắc từ thiên nhiên của mùa xuân ấy, ngắm nhìn khung cảnh ấy cũng khiến ta yêu đời, yêu thiên nhiên hơn. Trong sắc xuân tươi sáng, có chút tình si vang vọng đâu đây, mùa xuân đem lại sức sống cho thiên nhiên và cả con người. Tình yêu nồng nàn, tình yêu đẹp nhất ở cái thời điểm đẹp nhất đó là mùa xuân, một chút gì đó làm ta trở nên ích kỷ, muốn giữ mãi “màu lá thanh xuân” ấy và “chờ đến thu sang rồi hãy tàn”. Những giai điệu và lời ca không chỉ chứa đựng tình yêu đôi lứa mà lớn hơn đó là tình yêu đất nước, yêu cuộc sống. Có lẽ vậy, không ít người nghe những bản tình ca mùa xuân của Trịnh Công Sơn đều thấy trong đó là tâm trạng của mình.

Trong ca khúc Người Về Bỗng Nhớ, Trịnh Công Sơn đã tạo được hình ảnh mùa xuân thơ mộng và trong trẻo, vương vấn chút tình xuân với tâm trạng vui buồn lẫn lộn, một chút nỗi nhớ miên man nào đó trước thiên nhiên rộng lớn và tĩnh lặng. Khi nghe và cảm nhận từng câu từng chữ của bài hát, thật sự rất đậm chất thơ, ta nhận thấy như có một điều tác giả giấu kín trong tim. Tình yêu nở rộ thì đồi núi thênh thang, hồ nước long lanh ánh vàng, mọi thứ dường như rất đẹp, cảnh sắc mùa xuân đã rất đẹp, khi tâm trạng tốt thì lại càng cảm nhận được vẻ đẹp ấy vô thường đến nhường nào. Tình yêu đẹp ấy chỉ hiện ra qua màu xanh của lá, màu xanh của sức sống tuổi trẻ và tràn ngập, cũng khiến ta lưu luyến mãi.

Nhưng có lẽ nào, nỗi buồn triền miên cũng không khỏi ám ảnh tác giả khi viết bài hát này.

Mặt đất âm u, ngày tháng hoang vu
Chợt thấy em qua rợp bóng cờ
Nhìn ra quanh đây đồi núi reo ca
Chờ nắng lên thưa rồi hãy về
Bàn chân đi xa, người về bỗng nhớ
Từng đêm nghe gió ru ơ hờ.

Khi người yêu về đồi núi reo ca, nắng lên thưa, nhưng khi bàn chân đi xa rồi lòng buồn man mác, từng đêm nghe gió ru. Khung cảnh thơ mộng của một vùng trời lãng mạn ở lời 1 đã không còn nữa, mà thay vào đó là “mặt đất âm u, ngày tháng hoang vu”. Chỉ một vài nét chấm phá của tác giả mà có thể vẽ nên khung cảnh rộng lớn nhưng lại quá đỗi hoang vu và buồn bã. Nhưng cũng không thể phủ nhận bức tranh thiên nhiên ở đây đã hiện lên đầy cảm xúc và màu sắc. Câu từ bài hát được viết ra từ mạch cảm xúc chân thành và nhẹ nhàng, vương vấn một chút của sự tan rã, chia ly. “Bàn chân đi xa, người về bỗng nhớ”, người đi để lại nỗi nhớ khôn nguôi, đến đây ta mới nhận ra rằng hình ảnh quanh đây đồi núi reo ca, “chợt thấy em qua rợp bóng cờ” dường như chỉ là ảo ảnh, chỉ là hình bóng vấn vương trong tâm trí ta, “hồ nước long lanh ánh vàng”, cả “màu lá thanh xuân” ấy cũng biến mất, chỉ còn lại đây “ngày tháng hoang vu” cùng màn đêm tối “nghe gió ru ơ hờ”.

Một bài ca tuyệt đẹp, rung lên giai điệu khoan thai của những cung bậc tình yêu, dù có một nỗi sầu thăm thẳm nhưng vẫn rộn vang tiếng ca về tình yêu về cuộc sống. Qua giọng hát của Khánh Ly lại càng thêm cảm xúc bồi hồi theo ca từ của ca khúc. Giọng hát của Khánh Ly sao mà lại buồn đến thế. Tình yêu xưa quá đẹp, lại hiện ra trước mắt dưới màu lá thanh xuân, và rồi nhận ra chỉ còn trong trí tưởng tượng. Giai điệu mềm mại và bay bổng hơn những bài tình ca sau năm 1975, lời bài hát rất đậm chất thơ. Ở lời 1 tác giả chỉ vẽ vài nét chấm phá mà có thể tạo nên bức tranh tuyệt đẹp, khung cảnh bình yên và lãng mạn. Lời 2 như là ảo ảnh của lời 1, mang nặng tâm trạng u sầu, trĩu nặng như bao bài tình ca khác, tình yêu đang cứu rỗi số phận, cứu rỗi cuộc đời, cứu cả mùa xuân. Tình ca về mùa xuân nhưng lại buồn đến lạ.

Mùa xuân yêu em đồi núi thênh thang
Hồ nước long lanh ngàn cánh vàng
Ngày ta yêu em màu lá thanh xuân
Chờ đến thu sang rồi hãy tàn
Đàn chim bên sông chiều chiều rụng cánh
Người ngồi trên bến nhớ mênh mông

Mặt đất âm u ngày tháng hoang vu
Chợt thấy em qua rợp bóng cờ
Nhìn ra quanh đây đồi núi reo ca
Chờ nắng lên thưa rồi hãy về
Bàn chân đi xa người về bỗng nhớ
Từng đêm nghe gió ru ơ hờ …