Email: bbt@thoixua.vn
Thứ Năm, Tháng Một 12, 2023
No Result
View All Result
Thời Xưa
  • Home
  • Sài Gòn Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Bàn tròn âm nhạc
    • Ca từ trong nhạc xưa
    • Chân dung của tiếng hát
  • Nghệ sĩ
    • Ca sĩ
    • Nhạc sĩ
  • Tiểu sử bài hát
  • Sử xưa
  • Định danh xưa
  • Tin tức
  • Home
  • Sài Gòn Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Bàn tròn âm nhạc
    • Ca từ trong nhạc xưa
    • Chân dung của tiếng hát
  • Nghệ sĩ
    • Ca sĩ
    • Nhạc sĩ
  • Tiểu sử bài hát
  • Sử xưa
  • Định danh xưa
  • Tin tức
No Result
View All Result
Thời Xưa
No Result
View All Result
Home Sử xưa

Giám mục Bá Đa Lộc và vai trò ‘khó ai thay’ đối với chúa Nguyễn Ánh

by Mẫn Nhi
07/05/2022
in Sử xưa
0
Giám mục Bá Đa Lộc và vai trò ‘khó ai thay’ đối với chúa Nguyễn Ánh

Mối quan hệ giữa Bá Đa Lộc và chúa Nguyễn Ánh trong thời gian đầu đã không được cнíɴн sử nêu rõ. Sách Đại Nam thực lục chỉ nhắc đến vị giám mục này vào tháng 7 âm lịch 1783 nhưng thực tế có nhiều chuyện hay.

Xem những gì người Anh và người Pháp kể về Côn Đảo vào đầu thập niên 1780, ta thấy có sự trùng khớp với khoảng thời gian gần ba năm mà chúa Nguyễn Ánh đã làm chủ hoàn toàn vùng đất Gia Định (từ Biên Hòa đến Cà Mau ngày nay).

Vị trí Côn Đảo (Poulo-Condore) trên bản đồ Việt Nam in năm1925

Theo bộ sử Đại Nam thực lục, vào tháng 5 âm lịch 1779, sau những trận đánh lớn, thế yếu hơn, tướng Tây Sơn là Phạm Ngạn rút quân về Qui Nhơn, quân của chúa Nguyễn thừa thắng đánh ra đến Bình Thuận. Từ thời điểm này cho đến tháng 3.1782, chúa Nguyễn Ánh đã làm chủ trọn vùng Gia Định.

Bá Đa Lộc ᴅu nhập kỹ thuật trồng lúa, cam, lựu, bí đao… vào Côn Đảo

Nguyễn Ánh dành khoảng thời gian ổn định gần ba năm để củng cố thủ phủ Sài Gòn và các vùng đất phía Nam, trong đó có việc tổ chức bộ máy hành chánh ba dinh Trấn Biên, Phiên Trấn và Long Hồ, chia thành các huyện, tổng, đặt các chức quan cai trị (ký lục, cai bạ…) (Đại Nam thực lục – tập I – NXB Giáo dục 2002, trang 207).

Mặt khác ông cho đóng nhiều tàu thuyền, củng cố lực lượng để chờ đón những trận cнιếɴ sắp tới. Tháng giêng âm lịch 1780, thể theo đề nghị của tướng sĩ, để có sự cнíɴн danh trong việc điều hành cuộc cнιếɴ chống lại nhà Tây Sơn, chúa Nguyễn đã từ cương vị Đại nguyên soái nhiếp quốc cнíɴн, làm lễ xưng vương tại Sài Gòn (chi tiết này cho thấy sự nhầm lẫn của một số tác giả khi cho rằng đến năm 1802, khi tiêu diệt xong nhà Tây Sơn, chúa Nguyễn Ánh “lên ngôi vua”.

Kỳ thực vào năm 1802, Nguyễn vương đã là vua và chỉ làm mỗi một việc là đặt niên hiệu Gia Long mà thôi. Ông cũng chưa lên ngôi hoàng đế, việc này chỉ diễn ra vào năm 1806). Hồi ký của đoàn thám hiểm John Gore còn cho thấy rõ một điều: trước năm 1780, Giám mục Bá Đa Lộc đã giữ một vai trò tích cực trong kế hoạch hành động cùa chúa Nguyễn.

Chân ᴅung Bá Đa Lộc trong tác phẩm ‘Mgr Pigneau de Béhaine – Évêque d’Adran…’

Ngay từ tháng 8.1779, ông ta đã lập chứng thư gửi ra Côn Đảo để kêu gọi tàu buôn vào cửa biển Đàng Trong buôn bán, và soạn bức thư cùng ngày gửi thuyền trưởng các tàu thuyền ghé lại quần đảo.

Trong chuyện kể của mình, thuyền trưởng Gore còn cho rằng rất có thể cнíɴн Bá Đa Lộc đã ᴅu nhập kỹ thuật trồng lúa, cam, lựu, bí đao… vào Côn Đảo (Alexis Faure – Les Français au Cochinchine au XVIII siècle – Mgr Pigneau de Béhaine – Évêque d’Adran – Paris 1891, trang 39-40).

Côn Đảo là hòn đảo gần như bị cô lập với đất liền trong một thời gian dài, nếu không có cây giống, hạt giống hay con giống mang từ đất liền ra thì hệ động thực vật không thể có được như ngày nay. Tất nhiên, những việc làm của Bá Đa Lộc xuất phát từ chủ trương của cнíɴн chúa Nguyễn Ánh, và điều này chứng tỏ chúa đã quan tâm đến Côn Đảo từ nhiều năm trước khi chọn nơi này làm nơi lẩn tránh sự truy đuổi của nhà Tây Sơn.

Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Bá Đa Lộc và chúa Nguyễn Ánh trong thời gian đầu đã không được cнíɴн sử nêu rõ. Sách Đại Nam thực lục chỉ nhắc đến vị giám mục này vào tháng 7 âm lịch 1783, khi “vua nghe tin Bá Đa Lộc ở Chan Bon, đất Xiêm, sai người đến mời” (Đại Nam thực lục – tập 1, sđd, trang 218).

Bìa sách ‘Mgr Pigneau de Béhaine – Évêque d’Adran…’ viết riêng về Giám mục Bá Đa Lộc

Trong khi sách Đại Nam liệt truyện (tập 2, quyển 28) thì chép sau khi chúa Nguyễn Ánh lên ngôi vương (1780), “Bá Đa Lộc đến yết kiến xιɴ cố sức giúp việc, vua nhận lời”. Còn theo những thông tin do một nhân chứng từng đặt chân lên Côn Đảo như thuyền trưởng John Gore, thì ngay vào năm 1779, đã có dấu vết của Bá Đa Lộc tại đây rồi. Điều này cũng dễ hiểu: khi chép sử, sử quán triều Nguyễn không có trong tay những chứng từ cụ thể như trường hợp chứng thư của Bá Đa Lộc và bức thư gửi các thuyền trưởng tàu buôn nước ngoài ký vào tháng 8.1779. (Còn tiếp)

Đánh giá post
Next Post
Chúa Nguyễn Ánh lập trạm tiếp đón tàu buôn châu Âu ở Côn Đảo ra sao?

Chúa Nguyễn Ánh lập trạm tiếp đón tàu buôn châu Âu ở Côn Đảo ra sao?

Trả lời Hủy

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Blog là nơi để lưu giữ những kỷ niệm xưa và chia sẻ những ý kiến về âm nhạc, giai điệu.

Vui lòng không bình luận bình phẩm về cнíɴн trị hay gán ghép tư tưởng không cнíɴн xác trong blog.

Trân trọng cảm ơn quý độc giả!

Nên đọc

Bộ sưu tập Con trâu trên đất Việt – Phần cuối

Bộ sưu tập Con trâu trên đất Việt – Phần cuối

11 tháng ago

Tuyển tập 22 bức ảnh tuyệt đẹp về Phan Thiết – Bình Thuận 1965 qua ống kính của John Hansen

2 năm ago

Câu chuyện thú vị ít biết về mỹ nhân mệnh bạc của Saigon xưa – Thanh Nga

2 năm ago

Lột trần những hình ảnh tham nhũng thời Việt Nam Cộng Hoà – tấn bi hài kịch của Mỹ trong chiến tranh Việt Nam – Kỳ 1

2 năm ago
Loạt ảnh về cuộc sống tấp nập ở Công trường Hồng Bàng phía trước Chợ Bà Chiểu những năm 1960-1970

Loạt ảnh về cuộc sống tấp nập ở Công trường Hồng Bàng phía trước Chợ Bà Chiểu những năm 1960-1970

1 năm ago
“Nắng lên xóm nghèo” – Một chút nắng vàng trên mảnh đất Bình Định của nhạc sĩ Phạm Thế Mỹ

“Nắng lên xóm nghèo” – Một chút nắng vàng trên mảnh đất Bình Định của nhạc sĩ Phạm Thế Mỹ

2 năm ago

Một nhạc khúc ngát hương tình yêu thời chiến loạn của nhạc sĩ Lê Uyên Phương mang tên “Vũng Lầy Của Chúng Ta”

1 năm ago

Hay nhất

Plugin Install : Popular Post Widget need JNews - View Counter to be installed

Theo dõi chúng tôi trên

  • Home 1
Liên hệ ban biên tập: bbt@thoixua.vn

© 2020 Bản quyền thuộc về Hoài niệm thời xưa DMCA.com Protection Status

No Result
View All Result
  • Home
  • Sài Gòn Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Bàn tròn âm nhạc
    • Ca từ trong nhạc xưa
    • Chân dung của tiếng hát
  • Nghệ sĩ
    • Ca sĩ
    • Nhạc sĩ
  • Tiểu sử bài hát
  • Sử xưa
  • Định danh xưa
  • Tin tức

© 2020 Bản quyền thuộc về Hoài niệm thời xưa DMCA.com Protection Status