Hoài niệm Sài Gòn xưa qua câu chuyện về những chiếc xe lam

Sài Gòn từ trước năm 1975 đã là một thành phố phồn hoa và nhộn nhịp. Đường phố, giao thông tấp nập với nhiều phương tiện khác nhau. Những phương tiện đi lại thường có xe đạp, xe máy, xe máy đạp, xe ô tô; phupwng tiện công cộng có xích lô đạp, xích lô máy, taxi và xe lam.

Xe Lam là phương tiện giao thông công cộng dành cho người bình dân tại miền Nam Việt Nam từ thập niên 60. Khoảng thời gian đó, xe làm được người dân sử dụng rất phổ biến, lộ trình của xe làm giăng kín khắp các đường phố Sài Gòn, hoạt động gần giống như xe buýt ngày nay. Điểm khác biệt của xe lam với xe buýt ngày nay là không có trạm dừng cố định cho khách lên xuống. Ai muốn đi xe lam thì ra sát vệ đường vẫy tay đón. Xe sẽ dừng lại bất cứ chỗ nào cho khách xuống.

Xe Lam trên đường Trần Hưng Đạo - Sài Gòn
Xe Lam trên đường Trần Hưng Đạo – Sài Gòn
Xe lam là phương tiện đi lại công cộng chủ yếu của người Sài Gòn xưa.
Xe lam là phương tiện đi lại công cộng chủ yếu của người Sài Gòn xưa.

Nguồn gốc tên gọi của xe lam là từ tên gọi của dòng sản phẩm Lambretta xuất xứ từ Italia. Gọi tên là “Xe Lam”, nhưng thật ra có nhiều hiệu khác nhau (ví dụ xe của hãng Vespa,…) Song do về sau loại xe của hãng “Lambretta” chiếm đa số, nên người sử dụng cứ gọi chung là xe “Lam”. Xe lam có thể chở khách hoặc chở hàng, xe có 3 bánh, thiết kế được chia thành 2 toa, toa sau rộng rãi và có thể chở được khoảng 8 người khách, toa trước nhỏ và là chỗ để bác tài cầm lái. Trên băng tài xế có thể chứa thêm 1-2 khách, tuy nhiên điều đó là vi phạm luật giao thông thời bấy giờ nên chỉ gặp trường hợp này khi vắng bóng cảnh sát hoặc khi khách quá đông và tắt đường. Thậm chí có lúc xe lam chở số lượng khách gấp 3 lần trọng tải cho phép, không chỉ chen chúc vào khoang sau và ghế lái mà còn có thể ngồi lên cả nóc xe.

Chiếc xe lam đôi khi chở gần gấp 3 lần trong lượng cho phép, trong hình ảnh cảnh khách đi xe lam ngồi cả trên nóc xe
Chiếc xe lam đôi khi chở gần gấp 3 lần trong lượng cho phép, trong hình ảnh cảnh khách đi xe lam ngồi cả trên nóc xe
Xe lam tiện hơn xe buýt vì không có trạm dừng, hành khách có thể xuống xe bất kỳ chỗ nào.
Xe lam tiện hơn xe buýt vì không có trạm dừng, hành khách có thể xuống xe bất kỳ chỗ nào.

Thoạt đầu chỉ những người nằm trong diện chính sách như gia đình công chức, những người chạy taxi hay xích lô chuyển nghề mới được chạy xe lam, đồng thời giá 1 chiếc xe lam vào thập niên 1960 tại Sài Gòn lúc đó khoảng 30 cây vàng, nhưng xe làm cũng đem lại lợi nhuận rất cao cho chủ xe. Vào khoảng năm 1968 xe lam đã trở thành phương tiện chuyên chở hành khách và hàng hóa thông dụng trên các trục lộ giao thông.

Xe làm lưu thông ở khu vực Công trường Quách Thị Trang ngày nay
Xe làm lưu thông ở khu vực Công trường Quách Thị Trang ngày nay
Xe lam đã trở thành phương tiện chuyên chở hành khách và hàng hóa thông dụng trên các trục lộ giao thông.
Xe lam đã trở thành phương tiện chuyên chở hành khách và hàng hóa thông dụng trên các trục lộ giao thông.

Phương tiện gia thông ở Sài Gòn thời bấy giờ đã có bước phát triển đáng kể. Khoảng thập niên 1950, đường phố Sài Gòn vẫn còn nhiều xe ngựa, sau đó là xích lô và xe máy xuất hiện ngày một phổ biến từ thập niên 1950 sang 1960, kế đến là xe lam và taxi. Những năm đầu thập niên 60, số lượng xe làm riêng là khoảng hơn 2000 chiếc và tăng lên khoảng 4000 chiếc vào thập niên 1970. Sau năm 1975 là thời kì rực rỡ nhất của xe lam khi mà các phương tiện cơ giới khác bị thiếu xăng hoặc thiếu phụ tùng thay thế không sử dụng được.

Sau năm 1975 là thời kì rực rỡ nhất của xe lam
Sau năm 1975 là thời kì rực rỡ nhất của xe lam
Xe lam chở hoa Tết ở Sài Gòn
Xe lam chở hoa Tết ở Sài Gòn
Sài Gòn 1964 - Xe lam đậu gần Tân Sơn Nhất. Ảnh: Iparkes
Sài Gòn 1964 – Xe lam đậu gần Tân Sơn Nhất. Ảnh: Iparkes
Bến xe Lam ở Thủ Đức - Lambro 550
Bến xe Lam ở Thủ Đức – Lambro 550
Sài Gòn năm 1969. Bến Xe Lam ở Thủ Đức - Ảnh: Tom Hildreth
Sài Gòn năm 1969. Bến Xe Lam ở Thủ Đức – Ảnh: Tom Hildreth

Bến xe Lam ở Sài Gòn
Bến xe Lam ở Sài Gòn
Xe lam ở Sài Gòn năm 1969
Xe lam ở Sài Gòn năm 1969

Xe lam trên đường phố Sài Gon năm 1967. Ảnh: Karl-Wilhelm Welteke's (PI-Sailor)
Xe lam trên đường phố Sài Gon năm 1967. Ảnh: Karl-Wilhelm Welteke’s (PI-Sailor)
Xe chở khách "Lambro 550" ở Sài Gò 1967 - Ảnh: Bill Mullin.
Xe chở khách “Lambro 550” ở Sài Gò 1967 – Ảnh: Bill Mullin.
Xe lam ở Sài Gòn 1967-1968. (vị trí này là công viên 23-9 ngày nay)
Xe lam ở Sài Gòn 1967-1968. (vị trí này là công viên 23-9 ngày nay)
Xe lam tấp nập tại khu vực Chợ Lớn
Xe lam tấp nập tại khu vực Chợ Lớn.
Đánh giá post

Viết một bình luận