Cố nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng được khán thính giả biết đến qua những ca khúc nổi tiếng và vượt thời gian như: Bài tình ca mùa đông, Kinh khổ, Bài hương ca vô tận, Đêm nhớ về Sài Gòn, Chuyện một chiếc cầu đã gãy,… cùng các bài hát sáng tác chung với nhạc sĩ Trúc Hồ được nhiều người biết đến như: Cơn mưa hạ, Đã qua thời mong chờ, Việt Nam về trong nỗi nhớ,…
Ông là một trong những nhạc sĩ tiêu biểu cho dòng nhạc vàng tại miền Nam Việt Nam trước năm 1975 và sau khi qua hải ngoại. Các sáng tác của cố nhạc sĩ thường gắn liền với thời cuộc của đất nước và của chính cuộc đời ông. Những giai đoạn và biến cố trên quê hương đất nước Việt Nam đều ảnh hưởng đến các sáng tác của ông. Là một nhạc sĩ tài hoa, có số lượng sáng tác khá đồ sộ khoảng trên dưới 200 ca khúc, tuy nhiên cố nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng là một người khá khiêm tốn, kín tiếng về đời tư và thích sống lặng lẽ như nhà thơ Du Tử Lê đã nhận định: “Ở thế hệ thứ hai của sinh hoạt 20 năm âm nhạc miền Nam, tính từ 1954 tới 1975, nếu có một người lặng lẽ nhất trong mọi sinh hoạt, khiêm tốn nhất trong mọi xuất hiện, thì có lẽ, đó là nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng.”
Trầm Tử Thiêng tên thật là Nguyễn Văn Lợi, ông sinh ngày 1 tháng 10 năm 1937 ( trên giấy tờ ghi sinh năm 1940) tại Quảng Nam. Với niềm đam mê âm nhạc từ nhỏ, khi lên 10 tuổi ông đã bắt đầu đi ca hát tại các thôn quê giai đoạn 1945 đến 1949.
Sau một thời gian, Trầm Tử Thiêng chuyển vào Sài Gòn sinh sống và học trung học tại đây. Năm 1958, ông tốt nghiệp trường Sư phạm, trở thành một thầy giáo và bắt đầu dạy học.
Đến năm 1966, Trầm Tử Thiêng gia nhập Cục Tâm lý chiến của Bộ tổng tham mưu Quân lực Việt Nam Cộng Hòa. Trong khoảng thời gia này, ông sáng tác những ca khúc viết về người lính như: Quân trường vang tiếng gọi, Đêm di hành, Mưa trên poncho. Tết mậu thân 1968, ông viết một ca khúc khi cầu Trường Tiền bị giật sập trên sông Hương được mọi người chú ý đến mang tên “Chuyện một chiếc cầu đã gãy”. Năm 1970, sau sự kiện về một trận bão đã tàn phá miền Nam ông sáng tác nên ca khúc “ Tôn Nữ còn buồn”.
Bấm vào hình trên để nghe nhạc
Cũng trong thời gian này, Trầm Tử Thiêng gia nhập Phong trào Du ca Việt Nam do nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang và Ban Trầm Ca thành lập tại miền Nam Việt Nam. Đây là một đoàn thể hoạt động về văn hóa lẫn văn nghệ phục vụ cộng đồng với tôn chỉ “Dùng tiếng hát chung của cộng đồng để tô điểm cho nền văn nghệ dân tộc một màu xanh đầy hy vọng, đưa mỗi người đến gần nhau hơn để cùng lo xây đắp một quê hương tươi sáng”.
Từ năm 1970 trở đi, Trầm Tử Thiêng làm việc cho chương trình “Phát Thanh Học Đường” chung với các nghệ sĩ khác như: Lê Thương, Vĩnh Bảo, Hùng Lân, Đắc Đăng, Xuân Hạp, Tống Ngọc Hạp,… lúc này ông lấy bút hiệu là Anh Nam, giai đoạn này ông sáng tác chủ yếu các bài nhạc thiếu nhi về đề tài lịch sử, văn hóa xã hội để giáo dục cho học sinh tiểu học toàn quốc. Công việc này kéo dài đến năm 1975 thì dừng hẳn.
Sau sự kiện vào tháng 4 năm 1975, Trầm Tử Thiêng vượt biên nhiều lần nhưng không thành, ông bị đi “cải tạo” một thời gian.
Mãi đến năm 1985, sau khi đi “cải tạo” xong, ông được ca sĩ Thanh Thúy bảo lãnh sang hải ngoại định cư tại “Little Saigon”, tiểu bang California, Hoa Kỳ. Tại hải ngoại, Trầm Tử Thiêng làm cố vấn cho ban chấp hành Hội ký giả Việt Nam hải ngoại 2 nhiệm kỳ từ năm 1996 – 2000.
Vào cuối năm 1999, ông cùng các bạn bè văn nghệ sĩ sáng lập nên “Thư viện Việt Nam” tại Little Saigon.
Ở Hoa Kỳ, Trầm Tử Thiêng tiếp tục sự nghiệp âm nhạc của mình khi cộng tác với Trung tâm Mây và Trung tâm Asia. Tại đây, ông cùng nhạc sĩ Trúc Hồ sáng tác ra nhiều nhạc phẩm cho thể loại đồng ca như: Bước chân Việt Nam, Việt Nam niềm nhớ, Một ngày Việt Nam, Cám ơn anh… cùng những tình khúc nổi tiếng như: Cơn mưa hạ, Đêm, Đã qua thời mong chờ, Tình đầu thời áo trắng…
Đặc biệt năm 1987 ông sáng tác một ca khúc được nhiều người biết đến và khá được yêu thích mang tên “ Đêm nhớ về Sài Gòn”. Ca khúc này dường như nói về cuộc đời và mối tình khắc cốt ghi tâm của ông, như nhà thơ Du Tử Lê đã chia sẻ: “Khi ông ấy nhớ lại một cuộc tình, hơi bi thảm, và tôi cho rằng vì cuộc tình ấy mà gần như cả cuộc đời ông ấy không có gia đình. Cái bài tiêu biểu cho cuộc tình bi thảm và thủy chung của nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng, đó là ‘Đêm Nhớ Về Sài Gòn”.
Giữa năm 1996, Trầm Tử Thiêng sáng tác “ Có tin vui giữa giờ tuyệt vọng”, ca khúc này viết nhân sự kiện một làng Việt Nam được xây dựng ở Philippines dành cho những người Việt lưu vong. “Có tin vui giữa giờ tuyệt vọng” được thể hiện thành công bởi ca sĩ Khánh Ly và khá nổi tiếng thời bấy giờ.
Bấm vào hình trên để nghe nhạc
Này 25 tháng 1 năm 2000, Trầm Tử Thiêng đã trút hơi thở cuối cùng tại Trung tâm y tế Anaheim Tây và để lại niềm tiếc nuối khôn nguôi cho những người ở lại.
Năm 2007, cố nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng và nhạc sĩ Trúc Hồ đã được vinh danh trong chương trình Asia 54: Trầm Tử Thiêng & Trúc Hồ – Bước chân Việt Nam do Trung tâm Asia thực hiện.
Nguồn: Wiki