Trúc Mai là một trong những nữ ca sĩ tiêu biểu của nền Tân nhạc Việt Nam trong giai đoạn 1960 – 1970, có thể nói cô thuộc thế hệ đầu của nhạc vàng Việt Nam. Trúc Mai có thể hát được nhiều thể loại nhạc khác nhau với chất giọng Trung trầm (Mezzo-alto), cô có thể hát tốt cả ở hai quãng trung và trầm. Ngoài giọng hát trời phú cô còn sở hữu một vẻ đẹp yêu kiều, quý phái. Giọng hát Trúc Mai gắn liền với bài hát “Hàn Mặc Tử” của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh, “Sài Gòn” của nhạc sĩ Y Vân và “Giấc Ngủ Cô Đơn” của nhạc sĩ Anh Bằng.
Trúc Mai sinh năm 1942 tại Gia Định, cô được sinh ra trong một gia đình nghèo nhưng không đến nỗi quá túng thiếu. Năm Trúc Mai khoảng 3 tuổi gia đình cô chuyển về sinh sống ở Thủ Đức trong một xóm đạo. Năm 12 tuổi, Trúc Mai gia nhập ca đoàn nhà thờ, trở thành đồng nhi hát ở nhà thờ Thủ Đức ( hiện ngụ ở 51 Võ Văn Ngân, Linh Chiểu, Quận Thủ Đức). Khi hát trong nhà thờ, Trúc Mai luôn giữ vai trò hát bè chứ chưa được hát solo, cô học qua thanh nhạc khi học Trung học.
Trúc Mai bắt đầu đi hát vào những năm cuối thập niên 1950, trong một lần theo hát góp vui chung với một đoàn nghệ sĩ tâm lý chiến, hát ở trường sĩ quan Thủ Đức. Từ đó cô chủ yếu sinh hoạt văn nghệ tại các trường hoặc các trại quân đội.
Đến tháng 6 năm 1959, Trúc Mai không đi hát ở các ban ngành trong quân đội nữa mà chuyển qua hát ở các vũ trường, phòng trà ca nhạc và trở thành một ca sĩ chuyên nghiệp được nhiều người biết đến. Phòng trà đầu tiên cô cộng tác là Văn Cảnh, sau đó là Đại Nam, Hòa Bình, Bồng Lai, Quốc Tế,…
Trúc Mai được mời thu dĩa nhạc đầu tiên với ca khúc “Chàng Là Ai” của nhạc sĩ Nguyễn Hữu Thiết, sau đó cô được hãng dĩa Sóng nhạc ký hợp đồng cộng tác độc quyền. Cô là người đầu tiên thu âm các ca khúc nhạc vàng nổi tiếng như: Hàn Mặc Tử, 7 Ngày Đợi Mong, Lá Vàng Rơi, Truyện Tình La Và Điệp 3, Nhà Anh Nhà Em…
Những năm đầu thập niên 1960, Trúc Mai bắt đầu nổi tiếng và được nhiều người mến mộ. Thời đó, tên tuổi của Trúc Mai gắn liền với ca khúc “Hàn Mặc Tử” của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh hay “Sài Gòn” của nhạc sĩ Y Vân trong một thời gian dài. Khi hãng dĩa Sóng Nhạc cho ghi âm hai nhạc phẩm này qua giọng hát Trúc Mai, dĩa nhạc đã được khán thính giả yêu nhạc đón nhận nồng nhiệt. Cả hai dĩa nhạc đều được tái bản nhiều lần và còn được dùng để phát hành chung với những ca khúc mới trong những dĩa nhạc khác.
Ngoài ra Trúc Mai còn rất thành công khi trình bày ca khúc “Giấc Ngủ Cô Đơn” của nhạc sĩ Anh Bằng. Trúc Mai đã lột tả được nỗi lòng của người vợ ôm con chờ chồng, buồn tủi, cô đơn, mong ngóng chồng nơi xa xôi. Thời ấy, bài hát được công chúng đón nhận và yêu thích nên thường được phát trên các làn sóng phát thanh và truyền hình cũng như trong các băng nhạc.
Những ca khúc làm nên tên tuổi của Trúc Mai thập niên 60,70 gồm:
- Hàn Mặc Tử; Bảy ngày đợi mong; Không bao giờ ngăn cách (Trần Thiện Thanh)
- Nhà anh nhà em (Nhạc: Anh Sơn; Thơ: Hà Liên Tử)
- Chuyện đêm mưa (Nhạc: Nguyễn Hiền; Lời: Hoài Linh)
- Trăng tàn trên hè phố (Phạm Thế Mỹ)
- Lời tạ từ (Dzũng Chinh)
- Lá vàng rơi (Minh Kỳ)
- Sài Gòn (Y Vân)
- Sài Gòn thứ bảy (Anh Bằng)
- Biết đến bao giờ (Lam Phương)
- Giấc ngủ cô đơn (Anh Bằng & Lê Dinh)
- Lưu bút ngày xanh (Thanh Sơn)
Sau sự kiện năm 1975, Trúc Mai rời Việt Nam sang định cư tại San Jose, California, Hoa Kỳ. Qua Hải ngoại cô vẫn tiếp tục sự nghiệp ca hát của mình, trình làng một số albums và thỉnh thoảng vẫn xuất hiện trên những video của các trung tâm lớn tại hải ngoại.
Năm 2005, Trúc Mai xuất hiện tại chương trình Paris By Night 78 của Trung tâm Thúy Nga, song ca cùng với ca sĩ Phương Hồng Quế trình bày liên khúc Khuya nay anh đi rồi, Em không buồn nữa chị ơi, Giọt lệ đài trang và Đừng nói xa nhau của nhạc sĩ Châu Kỳ.
Năm 2006 và 2014 cô xuất hiện lần lượt trong các chương trình ASIA 50 (Bảy ngày đợi mong), 52 (Liên khúc Sầu lẻ bóng, Lẻ bóng và Đôi bóng), 73 (Liên khúc Đèn khuya và Chuyện đêm mưa),74 (Nửa đêm ngoài phố) của trung tâm ASIA.
Cho đến nay, tuy tuổi đã cao nhưng cô vẫn thỉnh thoảng đi hát ở một số nơi để thỏa lòng đam mê âm nhạc của mình.
