Sơn Tuyền là một trong những nữ ca sĩ nổi tiếng của làng nhạc hải ngoại từ những năm thập niên 1990. Cô được nhiều khán thính giả hải ngoại ái mộ khi thể hiện đa dạng nhiều dòng nhạc khác nhau như : nhạc ngoại, nhạc khiêu vũ, trữ tình, nhạc new wave, nhạc quê hương, nhưng được yêu thích nhất vẫn là nhạc dòng vàng với những ca khúc nổi tiếng như : Anh Dã Quên Mùa Thu, Người Yêu Cô Đơn, Vườn Tao Ngộ, Hoa Sứ Nhà Nàng… Với giọng hát ngọt ngào cùng phong cách biểu diễn duyên dáng, Sơn Tuyền từ một hiện tượng âm nhạc đã dần khẳng định vị thế của mình trên con đường ca hát. Phong cách biểu diễn và giọng hát của Sơn Tuyền cũng đã ảnh hưởng nhiều đến thế hệ ca sĩ trẻ sau này khi kết hợp sự mới mẻ, hiện đại vào những tình khúc vượt thời gian.
Sơn Tuyền sinh năm 1960 tại Đà Lạt, cô sinh ra trong một gia đình có 15 anh chị em, cô thứ tám. Chị cả của Sơn Tuyền là danh ca nổi tiếng Thanh Tuyền. Gia đình cô nhiều người có năng khiếu ca hát nhưng chỉ có chị lớn cô Thanh Tuyền và cô là theo sự nghiệp ca hát.
Từ nhỏ Sơn Tuyền đã đam mê âm nhạc, cô thường theo chị tới các sân khấu, ở sau cánh gà nghe chị hát và nghe những tiếng vỗ tay tán thưởng của khán thính giả dành cho chị mình, Sơn Tuyền đã thầm ước mình cũng sẽ có một ngày được như thế.
Lúc còn nhỏ, Sơn Tuyền đã được cha mẹ cho đi học khiêu vũ tại ban vũ Lưu Bình – Lưu Hồng , thế nhưng mới bắt đầu lớp căn bản cô đã tự thấy mình không có năng khiếu nên đã xin chị Thanh Tuyền cho đi học hát. Vì thương em Thanh Tuyền gửi gắm Sơn Tuyền cho nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông để được ông hướng dẫn học nhạc. Sau một thời gian học nhạc, Sơn Tuyền được nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông cho thu âm ca khúc “Má Hồng Đà Lạt” , nhưng chưa kịp phát hành thì biến cố 1975 xảy ra, thế là giấc mộng của Sơn Tuyền tạm bị gác lại.
Khoảng năm 1979, Sơn Tuyền rời Việt Nam đến đảo Air Raya, tại đây cô tham gia nhiều chương trình ca nhạc cho đồng bào Việt Nam trên hòn đảo xứ Nam Dương này. Đến tháng 4 năm 1980, Sơn Tuyền đặt chân đến Mỹ và định cư tại Houston, Texas.
Tại đây, với niềm yêu thích ca hát Sơn Tuyền thường dành những ngày cuối tuần để gặp gỡ bạn bè và hát cho nhau nghe ở những quán cà phê. Lúc đó được bạn bè khuyến khích và khen ngợi về giọng hát, nên cô đi hát thường xuyên hơn. Và rồi, người này truyền tai người kia, Sơn Tuyền bắt đầu nhận được nhiều lời mời đi hát. Sau đó cô đi hát cho một club dành cho khách nước ngoài tại bến cảng Port Arthur, cô gần như là ca sĩ hát chính cho club đó, hát liên tục 7 ngày một tuần, không nghỉ. Thời điểm đó, Sơn Tuyền được trả 50 đô cho một buổi hát trong tuần, cuối tuần là 70 đô, đó là một số tiền khá lớn với cô vào lúc bấy giờ.
Trong thời gian đầu của sự nghiệp, Sơn Tuyền không hát nhạc quê hương mà thích hát nhạc ngoại quốc, nhất là những dòng nhạc giật giật. Cô đặc biệt rất ái mộ ca sĩ Tina Turner, nên lúc mới đi hát Sơn Tuyền hay để tóc bờm xù giống với Tina Turner, rồi ăn mặc cũng hiện đại, hầm hố.
Sơn Tuyền cộng tác với club được 4 năm liền, cô làm ra tiền và sống được nhờ nghề hát. Sau đó, cô bắt đầu đi hát show ngoài được trả 300 đô một show. Trong một lần hát show ngoài, Sơn Tuyền hát ca khúc “Anh Đã Quên Mùa Thu” của nhạc sĩ Tùng Giang, và hôm ấy cũng có danh ca Khánh Ly ngồi phía dưới đã nghe được giọng hát của cô, Khánh Ly khen Sơn Tuyền có giọng tốt và khuyên cô về California để thuận tiện cho việc phát triển sự nghiệp.
Tuy nhiên, sau lời khuyên của Khánh Ly thì mãi đến 4 năm sau, Sơn Tuyền mới quyết định rời Houston về California định cư và bắt đầu theo đuổi sự nghiệp hát chuyên nghiệp. Năm 1988 sau khi định cư tại Cali, với sự giúp đỡ của ông Tô Giang, Sơn Tuyền đã thành lập nhãn hiệu băng đĩa riêng mang tên mình với sản phẩm đầu tiên là Sơn Tuyền CD1 chủ đề “Anh”, hoà âm nhạc sĩ Tùng Giang.
Với CD đầu tay, Sơn Tuyền hát nhiều thể loại nhạc, từ nhạc ngoại, nhạc trữ tình và cả nhạc vàng. Sau khi hoàn thành xong, Sơn Tuyền đã hỏi Khánh Ly xin số điện thoại của các đại lý để liên hệ, chào mời, nhưng đa số là từ chối nhận đĩa bán, chỉ có 3/10 đại lý chịu nhận vì tên tuổi Sơn Tuyền còn quá lạ lẫm, chưa ai biết tới. Có nơi chỉ lấy chưa tới 50 cuốn. Dù vậy, Sơn Tuyền vẫn kiên trì thuyết phục, cô nói với đại lý là “em thích hát, anh chị cứ lấy bán, bán được thì trả tiền không được thì thôi”. Thế rồi may mắn cũng đến với Sơn Tuyền, CD đầu tiên của cô được đón nhận ngoài mong đợi, đại lý tiếp tục gọi lấy bán thêm và hối thúc Sơn Tuyền tiếp tục ra sản phẩm mới.
Sau thành công đầu tiên, Sơn Tuyền tiếp tục ra mắt nhiều CD khác như Thành Phố Buồn, Nhật Ký Đời Tôi, Hoa Sứ Nhà Nàng… nhưng sản phẩm bán được số lượng khủng khiếp nhất và nổi tiếng nhất phải kể đến là CD số 6 chủ đề “Người Yêu Cô Đơn” có doanh số tiêu thụ hàng chục ngàn bản. Từ sau khi ra nhiều CD được nhiều người biết tới và được công chúng yêu mến, Sơn Tuyền được mời đi lưu diễn khắp nơi, từ Âu Châu sang Úc châu. Có khi cô hát 14 show ở các nước khác nhau mà chỉ trong vòng có 11 ngày. Ngoài ra, Sơn Tuyền còn thường xuyên xuất hiện trên sân khấu của các trung tâm lớn như: Paris By Night, Asia, Hollywood By Night… đồng thời nhận lời hát cho các trung tâm Phượng Hoàng, Asia, Giáng Ngọc…
Dù rất ít khi xuất hiện trên các đại nhạc hội thu hình nhưng Sơn Tuyền vẫn ghi được dấu ấn đậm nét trong lòng người yêu nhạc vàng với các ca khúc Người Yêu Cô Đơn, đặc biệt là Vườn Tao Ngộ song ca cùng với ca sĩ Tuấn Vũ trên sân khấu Asia, với phần hòa âm của Trúc Hồ. Tuấn Vũ cũng là ca sĩ song ca rất ăn ý với Sơn Tuyền trong những năm đỉnh cao của sự nghiệp thập niên 1990 của cô.
Mặc dù là em gái ruột của nữ danh ca Thanh Tuyền lẫy lừng lúc bấy giờ, nhưng Sơn Tuyền không nhờ chị mình giúp đỡ, không “ăn theo” sự thành công của chị, không trở thành cái bóng của Thanh Tuyền mà Sơn Tuyền tự tạo được vị trí, tên tuổi và phong cách riêng cho mình. Cô tâm sự: “Chị Thanh Tuyền càng nổi tiếng thì mình càng mừng chứ tôi không lo ngại gì cả bởi tôi là tôi và chị là chị. Trời sinh mỗi người một nghiệp khác nhau, không che bóng ai cả. Tôi chỉ hát những bài phù hợp với chất giọng của mình. Tôi có chất giọng và cách chọn bài riêng, chứ không phải mình thấy bài nào chị hát hay rồi mình hát theo.”
Về dòng nhạc Sơn Tuyền đang thể hiện, cô chia sẻ: “Nhạc xưa, nhạc bolero từ lâu đã đi sâu vào lòng người, bởi đa phần các ca khúc này đều rất dễ hiểu. Yêu thì nói yêu, thương thì nói thương, bởi thế người ta thích hoài, thích dai dẳng lắm. Những năm đầu đi hát, tôi thường chiều theo khán giả. Khán giả thích disco thì mình nhảy disco, thích chachacha thì mình nhảy chachacha nhưng sau này tôi dần nhận ra nhạc vàng, nhạc bolero vẫn là những dòng nhạc có sức sống lâu bền hơn cả. Khi tôi hát ở hải ngoại, những bài hát như Thành phố buồn, Dấu chân kỷ niệm, Mưa nửa đêm, Nhật ký đời tôi, Giọt sầu trinh nữ… đi đâu cũng có khán giả yêu cầu.”
Cho đến nay, dù đã ngoài 60 tuổi nhưng Sơn Tuyền vẫn vẫn giữ được vẻ trẻ trung và thường xuyên diện những trang phục gợi cảm mỗi lần xuất hiện, cô vẫn đi hát thường xuyên trên các sân khấu ca nhạc ở khắp nơi, trong đó có lần về Việt Nam trình diễn vào cuối thập niên 2000, sau đó là về tham gia chương trình Sol Vàng năm 2015.
Về chuyện tình duyên, Sơn Tuyền chia sẻ: “Tôi và ông xã đã có duyên nợ với nhau từ khi còn nhỏ, lúc sinh sống tại Việt Nam. Chúng tôi gặp nhau tình cờ trong một buổi sinh nhật và cứ như thế quý mến nhau như những người bạn trong cuộc sống, lâu lâu điện thoại hỏi thăm nhau. Mãi sau này, khi cả hai có dịp cùng sang Mỹ định cư, có cơ hội được giúp đỡ nhau trong cuộc sống nhiều hơn. Rồi cứ thế, tôi và tri kỷ của mình không hề gượng ép mà cứ tự nhiên đến sống cùng với nhau chung một mái nhà, không cần phải nói ra mà tự cả hai biết tình cảm dành cho nhau nhiều như thế nào.”
Và cứ thế, hai vợ chồng Sơn Tuyền sống bình yên như thế được gần 40 năm rồi. Ngoài giờ làm việc, ca hát Sơn Tuyền và chồng thường tìm niềm vui trong những chuyến thiện nguyện.
Thoixua biên soạn