Từ xưa cho đến ngày nay, trong bốn mùa của năm, mùa xuân có lẽ chính là mùa được yêu thích nhất và cũng được nhiều nhà nghệ thuật ưu ái nhất khi đưa vào văn thơ ca hát. Mùa xuân trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho người nghệ sĩ và trở thành biểu tượng tươi đẹp trong hàng loạt ca từ của những ca khúc kháng chiến đến sự nở rộ của mùa xuân trong những bài hát thời bình. Có thể kể đến vô vàn ca khúc mùa xuân trước năm 1975 như “Đón xuân” của Phạm Đình Chương hay “Chúc xuân” của nhạc sĩ Thanh Sơn,….Và đừng quên nhạc khúc sôi nổi đón xuân của Văn Phụng – “XUÂN MIỀN NAM” mùa xuân tại nơi xứ người của một nhạc sĩ tha hương.
Nếu cái tên Văn Phụng không được nhắc đến như một cái tên tiêu biểu trong nền tân nhạc Việt Nam của giai đoạn 1954 – 1975 thì thật đáng tiếc khi những tác phẩm âm nhạc của ông, có lẽ, bạn đang nghe hàng ngày đấy! Nếu năm 16 tuổi, Văn Phụng chuyên tâm theo con đường Y học mà ba ông mong muốn, thì có lẽ chẳng có người nhạc sĩ tài hoa như hiện tại và cũng chẳng có những tình khúc bất hủ theo thời gian. Vì niềm đam mê với âm nhạc, ông đã chống lại ba mình khi rời bỏ trường Y sau một năm học tập. Thời điểm cuối năm 1954, Văn Phụng di cư vào Nam và trở thành nhạc trưởng của Đài Phát thanh Quân đội thuộc Nha Chiến tranh Tâm lý Việt Nam Cộng Hòa, đồng thời cũng là người phụ trách chương trình ca nhạc trên Đài Phát thanh Sài Gòn
Văn Phụng đã sáng tác ca khúc “XUÂN MIỀN NAM” vào những ngày đầu xuân mới của năm 1956, khi ông vừa di cư vào Nam để tiếp tục hoạt động nghệ thuật. Thời điểm này, đa phần những sáng tác của ông còn mang hơi hướng tiền chiến cách mạng, ngôn từ có phần cổ kính nhưng lại làm người nghe say mê theo từng giai điệu của bài hát. “XUÂN MIỀN NAM” không phải là sự so sánh cái không khí Xuân của hai miền, mà chỉ đơn giản là tác giả đang tận hưởng cái không khí mát mẻ mà ông lần đầu tiên được chiêm nghiệm. Ông sinh ra và lớn lên tại Hà Nội, đó là nơi đầu phía Bắc nên không khí ở đấy có phần se lạnh hơn miền Nam, ông chỉ đang cảm nhận một mùa xuân xa quê mà thôi. Nếu giai đoạn trước, mùa xuân trong thi ca có phần buồn bã u uẩn do đất nước chìm trong sự chiếm đóng, thì giai đoạn này lại chính là mùa xuân của hi vọng, mong ước hòa bình mãnh liệt. Để không chỉ riêng Văn Phụng, mà hàng triệu con người Việt Nam có thể đón chào một mùa xuân ấm no. Âm hưởng rộn rã cùng tổ hợp giai điệu đặc sắc với tiết tấu linh hoạt, “XUÂN MIỀN NAM” đã làm dấy lên một sức sống vô cùng mạnh mẽ và rạo rực, cũng chẳng kém phần tinh tế khi đã chinh phục trọn trái tim những đôi tai người nghe khó tính.
“Đàn ai lả lơi theo gió buông tơ vàng
Lời ai còn vương vấn mãi nghe mơ màng
Trời thắm bừng lên muôn sắc tươi huy hoàng
Tim nao nao rung nhịp mến,
lan trong hơi xuân đầm ấm,
gió khơi tình thương….”
Nghe câu hát này, có mấy ai mà không nôn nao chờ đợi mùa xuân về!
Lắng nghe những tiếng đàn đang theo tiếng gió thổi nhẹ nhàng mà lan tỏa đến từng ngõ ngách của đất nước, mang theo cả lời ca làm lòng người thêm nhiều sự mơ màng. Nghe như bước chân của nàng Xuân đang dần ghé thăm từng nơi, mang sự nhộn nhịp đến từng mái nhà, cả bầu trời cũng bừng sáng thêm nhiều màu sắc huy hoàng.
Nếu so với mùa hè và mùa đông, thì nàng Xuân thân thiện hơn và xinh đẹp hơn nhiều, vừa mang đủ sự ấm áp cho người, vừa khoác lên mẹ thiên nhiên sắc áo tươi mới. Nếu mùa thu mang đến nỗi buồn miên man cùng với sự bâng khuâng không nói nên lời thì mùa xuân lại đem cho ta nhiều hy vọng cùng sự lạc quan. “Tim nao nao rung nhịp mến, lan trong hơi xuân đầm ấm, gió khơi tình thương…” – Ai chẳng mong chờ xuân, tim mỗi người đang sôi lên từng nhịp, đếm từng ngày mùa xuân ghé qua. Chính là xuân, mang đến cho người ta sự đầm ấm của đoàn viên, cũng chính mùa xuân đã lan tỏa tình thương trong từng hơi thở mùa xuân để những người tha hương dù xa quê cũng chẳng lạc lõng hay quá nhiều sự tủi thân.
“…..Từ phương xa, đêm nay xuân về duyên dáng,
trên đôi môi nàng thiếu nữ thấm nét sống
Đêm bao la, không gian vang lời tha thiết
vang xin xuân đừng phai sắc
Hoa ngát hương thơm lành
Nhạc lắng câu thanh bình
Gió lướt êm như ru cơn mơ say sưa
theo âm thanh đang trầm ngân……”
Những hạt xuân khi được gieo xuống đời thật dịu dàng, từng bước nhẹ nhàng và duyên dáng khi nàng xuân từ xa bước tới. Một sức sống mới cho cảnh vật, cho muôn loài và cho toàn thể dân tộc lướt qua trên đôi môi của nàng thiếu nữ. Thời điểm giao mùa, cả không gian như cất vang một bản hợp tấu cùng cả một dàn đồng ca, lời hát nghe sao tha thiết, có vui mừng khi nàng xuân ghé qua, cũng có sự van cầu mong nàng dừng lại mãi đừng rời đi nữa – “vang xin xuân đừng phai sắc”. Để cảnh vật luôn tươi đẹp, những bông hoa luôn ngào ngạt hương thơm, những cơn gió như làm say lòng người,…..
“….Miền Nam ! Niềm vui chan chứa đêm mơ hồ
Miền Nam ! Tình xuân sưởi ấm thêm đôi bờ
Giờ đây, mùa xuân đang xóa tan mây mờ
Quên đi đau thương sầu nhớ
vui ca tung gieo nguồn sống
đắp xây tự do”
Tại sao phải vang lên hai lần “miền Nam”, hay do tác giả đang ở miền Nam nên muốn cất lên như gửi lời chào đến vùng đất mới. Cũng có thể do miền Nam đang hứng chịu nhiều khổ đau do chiến tranh để lại, nên tác giả đang an ủi lòng những con người khốn khổ nơi đây. Mùa xuân về rồi! Mùa xuân năm đó đang dần xóa tan những mây mù giăng kín nơi vùng đất hiền lành, đang xoa dịu những đau thương cùng mất mác – “Quên đi đau thương sầu nhớ, vui ca tưng gieo nguồn sống, đắp xây tự do”. Hãy tận hưởng một mùa xuân thật vui tươi, quên đi mọi sầu thương cùng nhung nhớ và khởi đầu cho một hành trình vươn tới tự do cho dân tộc.
Mùa xuân chính là mùa của sự khởi đầu, năm mới với bao hứa hẹn mới và kế hoạch mới được vạch ra, một tương lai tốt đẹp hơn đang chờ đợi chúng ta. Mùa xuân luôn khơi lên sức sống cho hoa lá và mang cả sự rạo rực cho lòng người.
Dòng nhạc mà nhạc sĩ Văn Phụng theo đuổi luôn mang âm hưởng của sự rộn ràng và vui tươi, nó như trở thành nét đặc trưng trong hầu hết tác phẩm âm nhạc của ông, những giai điệu đặc sắc được phối với tiết tấu linh hoạt tạo nên nét dễ thương cho bài hát. Văn Phụng luôn truyền tải cho người yêu nhạc một cảm giác tươi mới và sự lạc quan, yêu đời; tưởng chừng như với Văn Phụng sẽ chẳng có chuyện gì đáng buồn trong cuộc sống. Ông luôn cộng hưởng được mọi người vui lây, và minh chứng xác thực nhất chính là ca khúc “XUÂN MIỀN NAM”
Trích lời bài hát Xuân Miền Nam:
Đàn ai lả lơi theo gió buông tơ vàng
Lời ai còn vương vấn mãi nghe mơ màng
Trời thắm bừng lên muôn sắc tươi huy hoàng
Tim nao nao rung nhịp mến,
lan trong hơi xuân đầm ấm,
gió khơi tình thương
Từ phương xa, đêm nay xuân về duyên dáng,
trên đôi môi nàng thiếu nữ thấm nét sống
Đêm bao la, không gian vang lời tha thiết
vang xin xuân đừng phai sắc
Hoa ngát hương thơm lành
Nhạc lắng câu thanh bình
Gió lướt êm như ru cơn mơ say sưa
theo âm thanh đang trầm ngân
Miền Nam ! Niềm vui chan chứa đêm mơ hồ
Miền Nam ! Tình xuân sưởi ấm thêm đôi bờ
Giờ đây, mùa xuân đang xóa tan mây mờ
Quên đi đau thương sầu nhớ
vui ca tung gieo nguồn sống
đắp xây tự do