Nhạc khúc “Tình lúa duyên trăng” – nhạc Hoài An, thơ Hồ Đình Phương

Nhạc sĩ Hoài An tên thật là Nguyễn Đắc tịnh, tuy là một người con đất Bắc nhưng ông lại dành gần như cả cuộc đời mình cho sự nghiệp sáng tác gắn liền với vùng đất phương Nam, với con người và quê hương Nam Bộ. Theo như nhiều người nhận xét thì âm nhạc của nhạc sĩ Hoài An luôn mang theo nét mộc mạc và giản dị, giúp người nghe dễ thuộc, dễ nhớ bởi sự gần gũi và thân quen trong từng ca từ, từng giai điệu. Phải chăng, đấy là sự thừa hưởng từ chính con người ông cũng giản dị và không cầu kỳ hay kiểu cách, ông mang những gì chân thật nhất của cuộc sống vào âm nhạc một cách vô tư và xao động tâm hồn. Những tác phẩm tiêu biểu của ông phải kể đến như “Trăng về thôn dã”, “Tâm sự ngày xuân”, “Kỷ niệm nào buồn”, “Thiên duyên tiền định”…, trong đó, đáng chú ý nhất là tác phẩm “Tình lúa duyên trăng” được phổ từ thơ của Hồ Đình Phương, vẫn được người nghe ngân nga như một câu hò điệu lý chốn thôn quê với dòng sông, cây cầu cùng cánh đồng lúa chín đêm trăng. Không dừng lại ở những sáng tác mang màu sắc dân ca hay quê hương tha thiết, ông còn được biết đến với khối gia tài tình ca đồ sộ giàu cảm xúc. Dù nhiều như vậy, nhưng trải qua nhiều biến cố của lịch sử, một phần nào đó trong khối gia tài âm nhạc đã bị thất lạc đang trong quá trình tìm về, phần còn lại là một số sáng tác được lưu giữ mãi trong ký ức của khán giả yêu nhạc.

“Mây bay qua ánh trăng chiếu dần vào ruộng đồng bao la

Nghe xa xa mấy câu hát vè vọng từ đầu thôn đưa về

Quê hương ta đất xưa vốn nghèo nhưng giàu tình thương nhau

Biết yêu lúa màu xa cuộc đời cơ cầu

Gái trai biết làm tròn lời thề khi ban đầu….”

Một chốn quê hương thanh bình với cánh đồng bát ngát cò bay, với ánh trăng sáng tròn vành soi đường đêm thôn dã. Lặng lẽ ngồi trên cây cầu nhỏ bắt ngang qua sông, ngẩng đầu nhìn từng áng mây bay bay lượn lờ qua ánh trăng, che đi một chút ánh sáng đang chiếu rọi xuống cánh đồng bao la, những ngọn lúa đầy ụ bông đang vươn mình giành lấy tia ấm. Nơi xa xa từ đầu thôn vọng lại là những câu hò điệu lý ngọt ngào của những cô thiếu nữ thôn quê, như lời ru của Mẹ, như lời động viên chất chứa bao ân tình. Quê hương chúng ta dù nghèo, thôn quê vẫn chưa được phát triển như chốn thành thị phồn hoa với nhiều cám dỗ, nhưng lúc nào cũng giàu tình thương, luôn sẵn sàng nhường cơm sẻ áo cho những mảnh đời khó khăn. Chúng ta luôn biết yêu thương nhau dù chẳng máu mủ ruột thịt, chúng ta vẫn nhớ nhau dù chỉ là hàng xóm láng giềng mà thôi. Ta biết yêu và trân quý những hạt ngọc trời, vì chính nó giúp ta có thêm cuộc sống ấm no, chính nó cuộc đời ta đỡ đi phần cơ cực. Những cô chiêu cậu ấm, làm sao biết được, sự gian khổ của những người dân nơi thôn quê để làm ra được hạt lúa, hạt gạo trắng tinh và dẻo thơm ngọt ngào.

“……Ðêm hôm qua gió lay lá cành chờ cảnh đẹp trăng thanh

Theo dư âm, tiếng ru quyến tròn chừng buộc vào mối duyên lành

Thương cho nhau nắng mưa cấy cày ngoài ruộng đồng nông sâu

Sớm hôm tưới trồng nào quản đời dãi dầu

Vững tin có ngày mình được nhìn lúa xanh màu…..”

Đêm hôm qua đó, có những đợt gió nhẹ lung lay, những cành cây ngọn cỏ kia vẫn đang nằm im trong tối đợi chờ ánh trăng vàng lên cao, như có người nhẹ nhàng lướt qua mà đợi chờ người thương dừng bước nói nên câu nghĩa tình. Chút dư âm hôm qua, hôm nay vẫn còn đậm đà lắm! Tiếng ru hời với điệu lý ngọt ngào đang cất lên từng câu từ đầy quyến luyến, như một sợi dây vô hình cột chặt mối duyên quê hiền lành.

Thương lắm những người nông dân dãi dầu mưa nắng, “bán mặt cho đất bán lưng cho trời” mà cày cấy ở ngoài ruộng đồng nông sâu, không cần biết mưa lớn thế nào, cũng không quan tâm nắng có gay gắt ra sao vẫn một lòng chăm chút cho từng cây lúa được tốt tươi, phát triển. Và giữ vững lòng tin vào một ngày nào đó được nhìn thấy “lúa xanh màu”…

“…..Ai thiếu tình quê lòng hằng mơ ước cùng trăng gió hiền

Ðây chính là nơi người tìm trăng lên gió đưa êm đềm

Thay lời một lá thư duyên

Câu hò lại ấm vui thêm

Nhọc nhằn càng thấy say quên

Dân vui đón mùa về trao hương nguyền……”

Người tha hương nhớ về quê nhà, người thành thị nhớ ánh trăng thanh, nhớ đồng ruộng bát ngát với hương lúa thơm nồng. Người đi xa quê có ai mà không mong ước được quay trở về, được hòa mình vào thiên nhiên, được chiêm nghiệm cảm giác thanh tịnh trong lòng mà lắng nghe âm thanh của đất trời, có gió, có mây bầu bạn; có câu hò điệu lý làm lời ru say giấc nồng. “Ðây chính là nơi người tìm trăng lên gió đưa êm đềm”, đây chính là nơi người tìm về hơi ấm của quê hương, tìm về những yêu thương chân thật, tìm về những ấm êm của câu hò thay cho những lá thư duyên. Dù nhọc nhằn thì đã sao? Dù cơ cực, sớm nắng chiều mưa thì đã sao? Chẳng phải đến cuối cùng vẫn nhiều người mong ước được trở về “đón mùa về trao hương nguyền” đó thôi! Còn gì vui hơn khi được sống ở quê hương mình, còn gì hạnh phúc hơn khi chứng kiến nơi mình lớn lên được ấm no và phát triển, dân mình lúc nào cũng nở nụ cười vui tươi và tràn đầy mãn nguyện….

“……Em em ơi! Sớm hôm có nàng giờ được mùa no ấm

Anh anh ơi! Nắng mưa có chàng đồng ruộng mình mới thơm vàng

Quê hương ơi! Chúng ta sẽ làm tròn cuộc đời tươi sáng

Góp đôi mái nghèo làm đậm tình xóm làng

Ðể năm tới một mùa được ngàn bát cơm vàng….”

Quê hương mình sẽ luôn tươi đẹp, sẽ luôn là chốn quay về nếu có anh và có em, có đôi nhân tình cùng nhau vẽ trọn một cuộc đời tươi sáng – Sớm mai có em sưởi ấm mái nhà tranh, nắng mưa đã có anh dãi dầu ngoài đồng ruộng, chính đôi tay ấy gom góp nên những hạt lúa vàng tươi và hạt gạo ngon lành. Góp chút sức mình để dựng xây quê hương với tình làng nghĩa xóm thêm đậm sâu, để đời đời được thưởng thức những hạt cơm mùa vàng.

“…..Ðêm hôm nay ánh trăng thắm màu càng đẹp người vai sánh

Trăng thanh ơi! Chứng cho những lời thề trọn đời ta chung tình

Yêu thương nhau góp tay dã đều đều gạo mình mau trắng

Sáng mai gánh nhiều nhiều ngược về đô thành

Bát cơm ấm lòng người để cùng sống no lành.”

Trăng càng thanh đất nước càng thanh bình, người người sẽ càng có cuộc sống ấm no bên gia đình với tháng ngày hạnh phúc. Bởi chỉ có cuộc sống êm ả với mái tranh đơn sơ và hạnh phúc, con người ta với thư thái tâm tình mà ngắm nhìn nét đẹp của ánh trăng thanh, trăng thắm như màu hạnh phúc, trăng điểm tô cho cuộc sống này sắc màu tươi đẹp và ấm áp. Sự san sẻ những yêu thương như nét bút hoàn thiện cuộc đời, cùng chung tay nhau mà đưa những hạt gạo trắng đến với tất cả mọi người, dù thành thị hay núi cao, nơi nơi đều có được tình yêu, tình thương dân tộc – “Bát cơm ấm lòng người để cùng sống no lành”.

Có thể nói nhạc sĩ Hoài An là nửa dân ca và nửa tình ca, bởi “Tình lúa duyên quê” đã thể hiện được điều đó, trong bức tranh làng quê thanh bình với trăng thanh gió mát cùng cánh đồng bát ngát mùi lúa chín, ta vẫn cảm nhận sự tự hào của người con xứ sở, trong cái tình với quê hương vẫn xen lẫn một chút tình người, tình dân tộc.

Mây bay qua ánh trăng chiếu dần vào ruộng đồng bao la
Nghe xa xa mấy câu hát vè vọng từ đầu thôn đưa về
Quê hương ta đất xưa vốn nghèo nhưng giàu tình thương nhau
Biết yêu lúa màu xa cuộc đời cơ cầu
Gái trai biết làm tròn lời thề khi ban đầu.

Ðêm hôm qua gió lay lá cành chờ cảnh đẹp trăng thanh
Theo dư âm, tiếng ru quyến tròn chừng buộc vào mối duyên lành
Thương cho nhau nắng mưa cấy cày ngoài ruộng đồng nông sâu
Sớm hôm tưới trồng nào quản đời dãi dầu
Vững tin có ngày mình được nhìn lúa xanh màu.

Ai thiếu tình quê lòng hằng mơ ước cùng trăng gió hiền
Ðây chính là nơi người tìm trăng lên gió đưa êm đềm
Thay lời một lá thư duyên
Câu hò lại ấm vui thêm
Nhọc nhằn càng thấy say quên
Dân vui đón mùa về trao hương nguyền.

Em em ơi! Sớm hôm có nàng giờ được mùa no ấm
Anh anh ơi! Nắng mưa có chàng đồng ruộng mình mới thơm vàng
Quê hương ơi! Chúng ta sẽ làm tròn cuộc đời tươi sáng
Góp đôi mái nghèo làm đậm tình xóm làng
Ðể năm tới một mùa được ngàn bát cơm vàng

Ðêm hôm nay ánh trăng thắm màu càng đẹp người vai sánh
Trăng thanh ơi! Chứng cho những lời thề trọn đời ta chung tình
Yêu thương nhau góp tay dã đều đều gạo mình mau trắng
Sáng mai gánh nhiều nhiều ngược về đô thành
Bát cơm ấm lòng người để cùng sống no lành.