Chủ đề tình yêu luôn có ảnh hưởng lớn trong các tác phẩm của Trịnh Công Sơn, những bản tình ca chiếm đa số trong kho tàng âm nhạc của ông. Điểm đặc trưng của tình ca nhạc Trịnh có lẽ là giai điệu nhẹ nhàng, dễ hát, tiết tấu chậm. Không những thế, lời bài hát rất đậm chất thơ, nhiều chiêm nghiệm nhờ những biện pháp ẩn dụ, hoán dụ… đôi khi pha lẫn hơi hướng siêu thực, trừu tượng. Cũng vì thế mà nhạc của ông dễ dàng đi vào lòng công chúng. Trịnh Công Sơn có rất nhiều bài hát mang tựa đề với chữ “Ru”, đó là những lời ru nhẹ nhàng nồng thắm, bày tỏ những trăn trở, chiêm nghiệm về cuộc đời của nhạc sĩ. Ru cho mình, ru cho người và ru cho tâm hồn không vương một chút oán hờn nào. Một trong những bài hát ru nổi bật của Trịnh Công Sơn đó là “Ru Tình”. Giai điệu mênh mang của bài hát đưa người nghe vào những phút giây trầm lắng, khiến tâm hồn quyện vào bản tình ca mà người nhạc sĩ tài hoa này để lại cho đời.
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã từng viết: “Tình yêu cho phép những ca khúc ra đời. Nỗi đau và niềm hân hoan làm thành bào thai sinh nở ra âm nhạc. Âm nhạc như thể là tình yêu, là trong bản thân nó hàm chứa một cõi nhân sinh bề bộn những khổ đau và hoang lạc. Không có bất hạnh và nụ cười có lẽ âm nhạc cũng không thể có duyên ra đời”.
Những suy nghĩ, cảm xúc đó đã được nhạc sĩ đưa vào nhạc phẩm Ru Tình. Có một thứ tình cảm được ươm mầm từ sự hân hoan cùng với đó là nỗi đau vô tận. Phải chăng đó là quy luật hiển nhiên trong cõi nhân sinh bộn bề này.
Câu chuyện đằng sau nhạc phẩm Ru Tình này cũng lắm nỗi bi thương. Trịnh Công Sơn viết ca khúc này trước năm 1975, thời điểm ấy ông nhận lời sáng tác cho một cô ca sĩ trẻ người Nhật dự kiến sang Việt Nam lưu diễn. Vốn đã mến mộ nhạc sĩ từ trước nên cô gái ấy cũng rất háo hức được sang Việt Nam để gặp Trịnh Công Sơn. Nhưng chẳng may cô đã gặp tai nạn đáng tiếc và qua đời đột ngột khi cô chỉ mới 16 tuổi. Tiếc thương trước số phận bạc mệnh của cô ca sĩ trẻ, Trịnh Công Sơn đã viết bài hát Ru Tình. Lời ru cho người ở cõi hư vô, ru một chuyện tình không có thật, một chuyện tình tưởng tượng, một chuyện tình vừa đẹp lại vừa buồn. Mặc dù chưa gặp nhau nhưng Trịnh Công Sơn đã tưởng tượng ra vẻ đẹp của người con gái đó, đẹp từ bàn tay đến đôi má, nhạc sĩ đặt cả cảm xúc chân thật và da diết của mình vào bài hát.
Ru em đầu cơn gió, em hong tóc bên hồ
Khi sen hồng mới nở, nụ đời ôi thơm quá.
Ru em tình khi nhớ, ru em tình lúc xa
Ru cho bầy lá nhỏ, rụng đầy một mùa Thu.
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Ngọc Lan trình bày.
Lời hát êm dịu ngân nga như tiếng ru vỗ về, ta cảm nhận trái tim người nhạc sĩ được thăng hoa, tâm hồn như trẻ lại, như đã từng bắt gặp tình yêu thuở đầu đời, dệt mộng bằng đôi mắt mơ màng, lãng mạn, đắm đuối với hương tóc, hương sen thoang thoảng ven hồ… Em ngồi bên hồ với mái tóc đang hong trong cơn gió nhẹ, một vẻ đẹp trong trẻo, ngát hương tựa đóa sen hồng mới nở. Hong tóc cũng giống như hong phơi cuộc tình để nụ đời thơm nồng được phục hồi sau những lần mỏi mệt. Cơn gió đời dữ dội, làm run rẩy, lạnh ướt tóc em. Nàng thiếu nữ ngây thơ ấy dịu dàng trên những đóa hoa sen thuần khiết, những lá xanh rơi, giữa mùa thu vàng, những chiếc lá nhỏ ríu rít như bầy chim non đang hót ca líu lo trong gió. Những chi tiết “hong tóc bên hồ”, “sen hồng” đã quá đỗi quen thuộc và gắn liền với hình ảnh những cô thiếu nữ xinh đẹp. Thế nên ta có thể cảm nhận sự gần gũi thân thương, bất kể ai nghe bài hát này cũng đều cảm thấy như được vỗ về như thể ca khúc viết riêng cho mình vậy.
“Tình khi nhớ,…tình lúc xa”, trái tim người nhạc sĩ không thôi nhớ về tình yêu ấy, chìm đắm trong nỗi đau thân phận, kiếp người trước những tàn úa, hư hao, giống như sự lụi tàn của lá mùa thu… Tình yêu chỉ ở trong tâm trí bởi nó chưa có cơ hội chớm nở thì đã vụt tắt, nhưng tình cảm của nhạc sĩ là chân thật, có thể lay động mọi thứ, có thể “ru cho bầy lá nhỏ rụng đầy một mùa Thu”.
Ru khi mùa mưa tới, ru em mãi yêu người
Ru em hoài bé dại, một hồn thơm cây trái.
Ru em chờ em nói, trên môi tình thoát thai
Ru em ngồi yên đấy, ru tình à…ơi.
À a a à a á a ờ…
À a a à a á a ờ…
Ru người ngồi mãi cùng tôi
Ru người ngồi mãi cùng tôi.
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Khánh Ngọc trình bày.
Khi mùa mưa tới sẽ mang theo sự tươi mát hay mang theo lạnh lẽo, giọt mưa buồn bã rơi xuống đời người mang nhiều muộn phiền hay những giọt mưa trong lành xoa dịu cảnh nóng bức sau những ngày hè chói chang? Nhưng dù có là giọt mưa nào đi chăng nữa, ta vẫn mong “em mãi yêu người”, yêu đời. Mong em mãi hồn nhiên và thuần khiết như đóa sen hồng kia. Còn ta sẽ vẫn ở đây, “ru em chờ em nói, trên môi tình thoát thai”. Em sẽ phải đối mặt với những giông bão cuộc đời, tâm hồn hẳn sẽ chịu thương tổn và tình yêu với đời ắt sẽ chẳng nguyên vẹn, nhưng ta sẽ vẫn đợi chờ em trở lại với niềm tin yêu đời sống này. Những lời ru êm đềm này sẽ động viên em, chia sẻ nỗi lòng với em. “Ru em ngồi yên đấy”, tĩnh lặng và suy ngẫm về đời mình, về khúc hát ru đằm thắm này.
“Ru người ngồi mãi cùng tôi”, giai điệu ở đoạn này vừa ngọt ngào, vừa có chút vỗ về níu giữ. Ta mong em mãi ngồi đây để cùng ta tìm kiếm những niềm hạnh phúc trong cuộc đời. Ta mong em hãy yêu đời sống này không chỉ là hời hợt, thoáng qua mà yêu từ trong tâm thức, yêu mãi ngàn năm. Vượt qua muôn vàn trở ngại, khổ đau của đời người để “thoát thai” ra thứ tình yêu, có được hạnh phúc mãi mãi. Mong trái tim hai ta hoà chung nhịp đập để có thể “ngồi mãi cùng nhau”.
Ru em hài nhung gấm, ru em gót sen hồng
Ru bay tà áo rộng, vượt tình tôi chấp cánh.
Ru trên đường em đến, xôn xao từng tiếng chim
Ru em là cánh nhạn, miệng ngọt hạt từ tâm.
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Khánh Ly trình bày.
Nàng thiếu nữ ngây thơ ấy còn lung linh hơn với hài nhung, áo lụa, thướt tha với những bước chân dịu dàng trên những đóa hoa sen hồng thuần khiết, cất lên những tiếng ca yêu người và yêu đời. Tình yêu nào cũng sẽ có khổ đau, cũng có đổ vỡ khi giông bão ập đến. Nhưng rồi tình yêu đó cũng sẽ được trải qua những tháng ngày nồng thắm, lãng mạn, rạo rực như mùa hè hay mộng mơ như sắc thu vàng, chỉ cần ta có niềm tin vững vàng để vượt qua được những giông bão ngoài kia. Tình yêu rồi sẽ lại chớm nở, rực rỡ như tuổi trẻ và em sẽ lại được đắm mình vào những hạnh phúc. Đường em đi rồi cũng rộng mở với tiếng chim xôn xao đón mừng, em sẽ là cánh nhạn, miệng ngọt mang hạt từ tâm gieo khắp thế gian.
Ru em tình như lá, trăm năm vẫn quay về
Môi em là đốm lửa, cuộc đời đâu biết thế.
Xin em còn đâu đó, cho tôi còn tiếng ru
Ru em ngồi yên nhé, tôi tìm cuộc tình cho.
Tình yêu ta dành cho em như chiếc lá kia, được nuôi sống từ cây, từ đất mẹ, tô điểm cho cuộc sống thêm xanh mát và đến cuối cùng lại rụng xuống trở về với đất mẹ, trăm năm vẫn thế. Ta ru mãi tình yêu này, mãi chờ đợi và hy vọng dù có bao lâu thì em sẽ vẫn quay về. “Môi em là đốm lửa”, được nhóm lên từ tâm hồn em, mang hơi ấm, mang năng lượng cháy bỏng để sưởi ấm tình ta, để dâng những tin yêu cho đời, nhưng đời “đâu biết thế”. “Xin em còn đâu đó” hãy luôn mạnh mẽ, vững vàng, để “cho tôi còn tiếng ru”, ru mãi tâm hồn em. “Ru em ngồi yên nhé”, em cứ đi đi em cứ vui chơi trong cuộc đời này đi rồi một lúc nào đó khi em trở về, em không còn gì nữa cũng đừng than khóc, đừng buồn đau, em cứ ngồi đó tôi sẽ đi tìm cho em một cuộc tình, tôi sẽ tìm cho em một hạnh phúc.
Lời hát ru chân thật và nồng nàn nhất rồi cũng được cất lên, giải tỏa một tình yêu chưa định nghĩa được, một tình yêu chỉ thoáng qua thôi. “Ru Tình” của Trịnh Công Sơn mang một cảm xúc thú vị và đa tầng ý nghĩa. Nhạc sĩ ru cho tình yêu của mình, nhưng khi bất kể ai nghe bài hát vẫn luôn có cảm tưởng như là bài hát ru cho câu chuyện của mình vậy. Có lẽ đó là lý do tại sao mà rất nhiều người yêu thích nhạc phẩm “Ru Tình” đến vậy.
Lời bài hát Ru Tình – Trịnh Công Sơn
Ru em đầu cơn gió, em hong tóc bên hồ
Khi sen hồng mới nở, nụ đời ôi thơm quá
Ru em tình khi nhớ, ru em tình lúc xa
Ru cho bầy lá nhỏ, rụng đầy một mùa Thu
Ru khi mùa mưa tới, ru em mãi yêu người
Ru em hoài bé dại, một hồn thơm cây trái
Ru em chờ em nói, trên môi tình thoát thai
Ru em ngồi yên đấy, ru tình à ..ơi
Ru người ngồi mãi cùng tôi
Ru người ngồi mãi cùng tôi
Ru em hài nhung gấm, ru em gót sen hồng
Ru bay tà áo rộng, vượt tình tôi chấp cánh
Ru trên đường em đến, xôn xao từng tiếng chim
Ru em là cánh nhạn, miệng ngọt hạt từ tâm
Ru em tình như lá, trăm năm vẫn quay về
Môi em là đốm lửa, cuộc đời đâu biết thế
Xin em còn đâu đó, cho tôi còn tiếng ru
Ru em ngồi yên đấy, tôi tìm cuộc tình cho