Từ nhỏ nhạc sĩ Lam Phương đã có niềm đam mê mãnh liệt với âm nhạc và ông đã lựa chọn đi theo con đường này. Trên con đường sự nghiệp của mình ông đã đóng góp cho nền âm nhạc Việt Nam vô số bài hát nổi tiếng, những bài hát làm nên tên tuổi của một Lam Phương tài năng và đa tài. Âm nhạc của ông đa dạng với nhiều đề tài khác nhau. Hầu hết đều là những sáng tác nói về quê nhà, tình cảm xa xứ, di cư, và có cả tình yêu nam nữ, tình cảm quân nhân…ông chính là suối nguồn cảm hứng trong nền âm nhạc miền Nam.
“Đường về quê hương” là một trong những bài hát tôi thích nhất của nhạc sĩ Lam Phương. Một người nhạc sĩ luôn dành tình yêu thương cho quê hương nước nhà. Ông đã viết hàng loạt các bài hát về quê hương và album nhạc Lam Phương được nhiều ca sĩ chọn phát hành như: Hương Lan, Bạch Yến, Lệ Quyên,… Trong các tác phẩm về quê hương ấy, bài hát để lại trong tôi cảm xúc sâu sắc nhất chắc hẳn phải kể đến “Đường về quê hương”. Mỗi khi nghe bài hát này tôi đều cảm nhận được cảm xúc của những người con bị lưu vong nơi đất khách quê người với mong muốn một ngày không xa sẽ được trở về Việt Nam. Bài hát được nhạc sĩ Lam Phương sáng tác vào năm 1964 trong thời kỳ khôi phục phát triển kinh tế.
Bài hát được cất lên với câu “Đến bao giờ trở về Việt Nam” với giai điệu da diết làm cho người nghe đong đầy cảm xúc. Tiếp đó là những hình ảnh quen thuộc của quê hương Việt Nam được đưa vào bài hát để có thể gợi tả lên được nỗi lòng của tác giả. Những nỗi niềm của những con người đang ở hải ngoại nhưng luôn hướng về quê hương với ước mong một ngày sẽ được quay trở về nơi chôn nhau cắt rốn. Những ký ức về cánh đồng lúa, con đò, đường mòn như hiện lên rõ nét hơn qua lời ca của bài hát khiến cho bất cứ ai ở xa quê hương cũng không khỏi xúc động khi nghe thấy. Những hình ảnh tưởng chừng như quá đỗi gần gũi với những người dân Việt Nam nhưng bỗng chốc lại trở nên xa vời với những người con xa quê hương.
Đến đây ước muốn quay về quê hương của tác giả dường như đã được thể hiện một cách rõ ràng hơn khi ông đã nghĩ đến những hình ảnh của mình khi được hòa mình vào niềm vui ở bên phố xá Việt Nam. Câu hỏi “đến bao giờ” là ông tự đặt cho chính bản thân mình nhưng chính ông vẫn chưa có được câu giải đáp. Cụm từ “ta được nhìn ta” được lặp lại để nhấn mạnh mong muốn của ông nhưng dường như chính ông cũng tự biết rằng điều đó là quá khó, quá khó để có thể nhìn lại chính ông vui vẻ trong phố xưa. Thêm vào đó hình ảnh “cô em đôi mắt ướt” ở đây ông đang ám chỉ đến những người thân yêu của ông ở tại quê hương luôn mong mỏi ông trở về và khi ấy những người mà ông hằng mong nhớ sẽ chào đón ông như chưa từng có cuộc chia ly nào.
“Quê hương ơi
Việt Nam nước tôi
Tôi mong ngày về từng phút người ơi
Quê hương tôi nằm cạnh biển khơi, cho tôi tiếng khóc từ khi ra đời
Bây giờ mình đã đôi nơi, bây giờ buồn lắm người ơi
Thương cho ai chờ mong héo hắt, nhắc qua để rồi đêm xuống ngậm ngùi”
Cảm xúc dâng trào khi vang lên tiếng quê hương ơi, Việt Nam tôi và câu hát mong chờ từng phút để được quay về. Ông khiến cho khán thính giả rưng rưng khi nghe đến những câu hát này. Ông nhớ lại nơi ông được sinh ra, cho ông tiếng khóc từ lúc chào đời nhưng nay đã xa rồi. Cảm giác buồn thương và tiếc nuối của ông khi đã không còn ở quê hương và nỗi buồn sâu sắc hơn nữa chính là những người luôn chờ mong ông quay về đến héo hắt và rồi chỉ có thể giấu nỗi buồn vào đêm.
Bấm vào hình trên để lắng nghe ca khúc do Hương Lan thể hiện
“Mấy năm rồi tưởng chừng ngày qua
Đêm nằm nhớ nhà, nhớ thương từng bạn xa
Bạn vào rừng sâu, hay ra vùng sỏi đá, thương tiếc một thời qua
Nếu mai này muôn lòng nở hoa, ta lìa đất mới trong niềm vui chứa chan
Quê hương yêu dấu với con đường thênh thang tưng bừng đón ta về”
Tác giả tưởng chừng nhiều năm trôi qua cảm giác nhớ về quê hương sẽ vơi đi nhưng thật sự tình yêu quê hương ngày càng lớn, lớn đến nỗi mỗi đêm về ông hầu như luôn nhớ về quê nhà và nhớ luôn cả những người bạn ngày xưa. Ông bỗng thấy thắc mắc về bạn mình bây giờ đang như thế nào đang ở rừng sâu hay ở vùng sỏi đá và cuối cùng ông lại thấy tiếc nuối cho ngày xưa khi mình và những người bạn còn có thể ở cạnh nhau. Cuối cùng ông lại nghĩ đến ngày mình không còn hiện hữu nữa thì lúc đó ông có thể trở về quê hương. Và quê hương yêu dấu của ông lại có thể chào đón và ôm ông vào lòng.
Bấm vào hình trên để lắng nghe ca khúc do Phương Dung thể hiện
Bài hát tuy không quá dài nhưng đủ để mang đến cho người nghe những cảm nhận sâu sắc về nỗi niềm của những người con xa quê. Cảm giác buồn man mác xen lẫn với tiếc nuối về quá khứ khiến cho thính giả dù là đang ở quê nhà cũng có thể hiểu được những cảm xúc mà tác giả gởi gắm qua tác phẩm khi đang ở một nơi xa quê hương. Còn đối với riêng tôi khi nghe bài hát này luôn mang trong mình những suy nghĩ, trăn trở về việc có nên xa quê hương để làm ăn sinh sống hay ở lại nơi đã sinh ra tôi với những người thân yêu của mình
Đến bao giờ trở về Việt Nam, thăm đồng lúa vàng, thăm con đò chiều hoang
Đường mòn quanh co ôm chân hàng tre thắm, nghe gió chiều nhẹ đưa
Đến bao giờ ta được nhìn ta, ta được nhìn ta trong niềm vui phố xưa
Cô em đôi mắt ướt mang sầu chia ly ra mừng đón anh về
Quê hương ơi, Việt Nam nước tôi, tôi mong ngày về từng phút người ơi
Quê hương tôi nằm cạnh biển khơi, cho tôi tiếng khóc từ khi ra đời
Bây giờ mình đã đôi nơi, bây giờ buồn lắm người ơi
Thương cho ai chờ mong héo hắt, nhắc qua để rồi đêm xuống ngậm ngùi
Mấy năm rồi tưởng chừng ngày qua, đêm nằm nhớ nhà, nhớ thương từng bạn xa
Bạn vào rừng sâu, hay ra vùng sỏi đá, thương tiếc một thời qua
Nếu mai này muôn lòng nở hoa, ta lìa đất mới trong niềm vui chứa chan
Quê hương yêu dấu với con đường thênh thang tưng bừng đón ta về