“….Mưa mưa rơi từng đêm
Mưa triền miên trên đồn khuya
Lòng ai thương nhớ vô biên….”
Câu hát trong bài nhạc trữ tình bolero vẫn được mọi người ngâm nga theo từng giai điệu, một nhạc khúc quá đỗi nổi tiếng của đôi nhạc sĩ Bằng Giang và Tú Nhi – Nhạc phẩm “Đêm Buồn Tỉnh Lẻ”. Đây cũng được xem là tác phẩm đầu tay của nhạc sĩ Bằng Giang, mở ra sự khởi đầu tốt đẹp trong sự nghiệp sáng tác của ông. Ngoài ra, Bằng Giang còn được biết đến với nhiều ca khúc bất hủ như “Thành Phố Mây Bay”, “Lính Trận Miền Xa”, “Người Em Xóm Đạo”,…..
Bài hát này đánh dấu sự hợp tác của đôi nhạc sĩ Bằng Giang và Tú Nhi, Tú Nhi viết lời dựa trên câu chuyện tâm tình cùng người bạn lính và được Bằng Giang viết nhạc và phối giai điệu. Hoàn cảnh ra đời tác phẩm này được nhạc sĩ Tú Nhi (danh ca Chế Linh) chia sẻ: Đó là vào một hôm lên thăm người bạn lính, đang đóng quân ở Long Khánh. Hồi ấy còn trẻ, không biết lính là gì, cũng chẳng hiểu “lính” tại sao phải buồn? Nhưng khi tâm sự cùng anh bạn ấy, anh ta có người yêu nhưng đời lính có mấy lần về phép. Đành nhờ chàng nhạc sĩ nhắn nhủ đôi lời thăm gửi đến người thương ở Sài Gòn. Trong đêm tối của một quán khuya, nhân được lời nhắn của người bạn, như thấu hiểu được tâm tình và hoàn cảnh, nhạc sĩ Tú Nhi đã viết nên những lời hát đầu tiên trong sự nghiệp của mình.
Ra đời vào khoảng năm 1961, “Đêm Buồn Tỉnh Lẻ” chính là ca khúc được viết nên từ chính tâm sự của người lính thân chinh, luôn mong nhớ về người yêu nơi quê nhà xa xôi cách biệt hai phương trời vào một đêm buồn trên vùng tỉnh lẻ. Nhớ người thương, mong chờ ngày gặp gỡ nhưng thân lính còn trọng trách, còn nghĩa vụ làm sao được về phép thường mà hạnh ngộ cùng người yêu.
“Đã lâu rồi đôi lứa cách đôi nơi tơ duyên xưa còn hay mất
Mái trường ơi em tôi còn học nữa hay ra đi từ độ nào
Ngày xưa đó ta hay đón dìu nhau đi trên con đường lẻ loi
Mấy năm qua rồi em anh không gặp nữa
Bao yêu thương và nhớ anh xin chép nên thơ
vào những đêm buồn…”
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Chế Linh trình bày
Mở đầu cho ca khúc buồn chính là hình ảnh quá khứ tươi đẹp của đôi bạn trẻ, quay trở lại nơi mái trường thân yêu với biết bao lần cùng nhau chung lối, rồi cùng đón đưa và dìu dắt nhau trên quãng đường vắng lặng. Cũng từ đây, những e ấp của tuổi mới lớn dần chớm nở trong tim đôi trẻ qua những lời tâm tình đầu tiên. Nhưng tình cảm chưa vững thì đất đã gọi vang tên, người trai chỉ đành buông bút nghiên mực mà hoàn thành kiếp chinh nhân.
Giờ phút này, ngồi ngắm nhìn trời sao tại nơi tỉnh lẻ lạ mà quen, chàng lính chiến khu đã thả hồn mình trở về miền ký ức cũ. Không biết bé con năm nào có còn học hành chăm ngoan nữa hay không hay đã dừng từ độ nào? Không biết em có còn tản bước trên “con đường lẻ loi” ngày đó – con đường ngày xưa đôi ta từng sánh bước? Thân lính được có mấy lần về phép, đã bao lâu chúng ta chưa gặp nhau nên chẳng thể cùng em nói nên câu hẹn thề, yêu thương anh xin cất giữ, chép nó thành bài thơ để thốt lên trong bao đêm buồn u tịch.
“….Mưa mưa rơi từng đêm
Mưa triền miên trên đồn khuya
Lòng ai thương nhớ vô biên
Anh ra đi ngày đó
Ta nhìn nhau mắt hoen sầu
Không nói nên câu giã từ…”
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Trường Vũ trình bày
Cơn mưa đêm nay trên đồn khuya gợi lên cho người lính biết bao nỗi niềm: vừa chua xót và nhung nhớ khi nghĩ về người em nơi hậu phương xa cách. Hình ảnh em đẫm mắt lệ nhìn bước chân anh ra đi trên đường hành quân, cổ họng nghẹn ngào, miệng chẳng thể thốt nên câu “giã từ”.
Mưa triền miên trên đồn, mưa cứ tí tách từng đêm như lòng anh chiến sĩ mong ngóng về người yêu nhỏ nơi miền quê. Nỗi nhớ đó là vô biên, từng hình ảnh ngày tiễn biệt đến tận giây phút ấy vẫn được anh lưu giữ kỹ trong miền ký ức, nó hằn sâu trong trí nhớ của người lính.
“….Mong anh mong làm sao
Cho tình duyên không nhạt phai
Theo năm tháng thoáng qua mau
Yêu, yêu em nhiều lắm
Nhưng tình ta vẫn không thành
Khi núi sông còn điêu linh…”
Bấm vào hình trê để nghe ca khúc do Sơn Tuyền trình bày
Ngày ngày nơi chiến khu anh vẫn thầm nguyện cầu cho tình cảm đôi ta, được gắn bó như keo sơn, “tình duyên không nhạt phai”. Dù có trải qua bao tháng ngày, hay vượt qua bao thăng trầm thì mình vẫn có nhau và anh cũng nguyện yêu em nhiều như thuở ban đầu. Dù vậy thì chuyện tình cảm ấy cũng chỉ đành tạm gác lại, bởi “núi sông còn điêu linh”, nghiệp nước chưa hoàn, thân trai làm sao dám nói chuyện se duyên.
“….Ở phương này vui kiếp sống chinh nhân nhưng không quên dệt mơ ước
Ước ngày nao quê hương tàn chinh chiến cho tơ duyên đượm thắm màu
Và phương đó em ơi có gì vui xin biên thư về cho anh
Nhớ thương vơi đầy, đêm nay trên đồn vắng
Thương em anh thương nhiều lắm, em ơi biết cho chăng …
Tỉnh lẻ đêm buồn”
Sống kiếp chinh nhân, người chiến sĩ luôn đối mặt với hiểm nguy và gian truân, ngày đêm hành quân chống giặc, bom đạn bao quanh như nằm trên đệm lửa, chẳng biết trước được ngày mai mình còn hay mất. Nhưng anh vẫn giữ cho mình tâm thế lạc quan, vẫn mơ ước về một ngày quê hương rạng rỡ, quét sạch bóng quân thù và mơ về một tương lai tươi đẹp cho câu chuyện tình yêu của bản thân mình. Em ơi! Ở nơi đó nếu có vui, chỉ xin cho anh đôi dòng thư tâm sự, để yêu thương hôm nay luôn đong đầy, để tình cảm đôi ta mãi mãi bền lâu như lúc ban đầu….Em có biết chăng! Nơi chiến khu của vùng tỉnh lẻ, anh buồn từng đêm, mong nhớ em từng ngày….
Ca khúc mang người nghe đến gần hơn và tiếp cận được rõ hơn về cuộc đời của người chiến sĩ thân chinh. Họ có thể vượt qua muôn trùng gian khổ, bỏ mặc tất cả những hiểm nguy sau lưng để tiếp bước trên con đường hành quân khốn cùng và học còn có thể bỏ đi những nhung nhớ thường tình để tập trung vào nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Cũng có những lúc cô đơn, ngắm nhìn màn đêm tĩnh mịch nơi tỉnh lẻ, nhớ về vùng quê xa xa – Nơi có người thân, người yêu, nơi có mái nhà ấm áp vẫn ngày ngày chờ đợi người chiến sĩ trở về.
Ra đời trong thời điểm dòng nhạc vàng với giai điệu nhẹ nhàng, lời ca nghe thổn thức,….chưa có nhiều tác phẩm nổi bật. “Đêm Buồn Tỉnh Lẻ” nhanh chóng được người nghe đón nhận như làn gió mới, kết hợp với chất giọng riêng biệt của danh ca Chế Linh mà ca khúc trở nên nổi tiếng và bất hủ đến ngày nay. “Đêm Buồn Tỉnh Lẻ” mang trong mình luồng âm nhạc nhẹ nhàng dễ nghe, dễ hiểu và dễ đi vào lòng người bằng những cảm xúc chân thật. Có lẽ, chính ca khúc này đã mang tên tuổi của Bằng Giang – Tú Nhi tiến gần hơn với công chúng và trường tồn suốt hơn 60 năm qua.
Lời bài hát Đêm Buồn Tỉnh Lẻ – Bằng Giang & Tú Nhi
Đã lâu rồi đôi lứa cách đôi nơi tơ duyên xưa còn hay mất
Mái trường ơi em tôi còn học nữa hay ra đi từ độ nào
Ngày xưa đó ta hay đón dìu nhau đi trên con đường lẻ loi
Mấy năm qua rồi em anh không gặp nữa
Bao yêu thương và nhớ anh xin chép nên thơ
vào những đêm buồn
Điệp khúc:
Mưa mưa rơi từng đêm
Mưa triền miên trên đồn khuya
Lòng ai thương nhớ vô biên
Anh ra đi ngày đó
Ta nhìn nhau mắt hoen sầu
Không nói nên câu giã từ
Mong anh mong làm sao
Cho tình duyên không nhạt phai
Theo năm tháng thoáng qua mau
Yêu, yêu em nhiều lắm
Nhưng tình ta vẫn không thành
Khi núi sông còn điêu linh
Ở phương này vui kiếp sống chinh nhân nhưng không quên dệt mơ ước
Ước ngày nao quê hương tàn chinh chiến cho tơ duyên đượm thắm màu
Và phương đó em ơi có gì vui xin biên thư về cho anh
Nhớ thương vơi đầy, đêm nay trên đồn vắng
Thương em anh thương nhiều lắm, em ơi biết cho chăng …
Tỉnh lẻ đêm buồn