Nhắc đến nhạc sĩ Phạm Duy, có lẽ mọi người sẽ nhớ ngay đến những ca khúc đã từng vang bóng một thời như: “Nước mắt mùa thu”, “Nếu một mai em qua đời”, “Nếu ngày đó chúng mình”, hay bài hát “Cây đàn bỏ quên”,….Và đặc biệt, khi nhắc đến người nhạc sĩ tài hoa này, không ai là không nhớ đến bài hát “BẾN XUÂN” – Một sự kết hợp hoàn hảo mang đến khúc ca hoàn mỹ của cố nhạc sĩ Phạm Duy và nhạc sĩ Văn Cao.
Những ai đã từng làm việc cùng nhạc sĩ Phạm Duy, đều sẽ có cùng suy nghĩ rằng: Phạm Duy chính là một cây đại thụ trong nền âm nhạc Việt Nam, một con người đa tài và cũng rất đa tình. Mỗi sáng tác của nhạc sĩ Phạm Duy đều rất phong phú, nó là một trường phái âm nhạc riêng biệt, điểm chung duy nhất chính là chất liệu âm nhạc đậm chất của dân tộc Việt Nam. Âm nhạc của Phạm Duy rất đa dạng, và đặc biệt ca từ của nhạc sĩ Phạm Duy rất đẹp.
Còn về nhạc sĩ Văn Cao, ông là một người nghệ sĩ đa tài, thử sức trên mọi lĩnh vực: âm nhạc, văn thơ, hội họa,…Nhưng ông được biết đến nhiều nhất là với tư cách của một người nhạc sĩ tài hoa, ông nổi tiếng nhất qua ca khúc “Tiến quân ca”. Những tác phẩm âm nhạc của nhạc sĩ Văn Cao đều mang lại cho người nghe những cảm thụ âm nhạc mới, làm rung động lòng người và trở thành một phần trong tài sản tinh thần của biết bao thế hệ người Việt.
Bài hát “BẾN XUÂN” chính là tuyệt phẩm mang tên của hai nhạc sĩ nổi tiếng lúc bấy giờ. Bài hát này là một trong những tác phẩm nổi tiếng và hay nhất của nền âm nhạc tân thời Việt Nam. Chính bài hát này đã chắp cánh cho một tình bạn đẹp giữa Phạm Duy và Văn Cao, kết nối hai tâm hồn âm nhạc như một định mệnh.
Đây cũng là ca khúc mà Văn Cao đã sáng tác ra để tặng một người con gái mà ông đã rất yêu, nhưng chỉ là yêu thầm. Ông chưa bao giờ dám thổ lộ những tâm sự, cũng như chưa bao giờ có ý tưởng sẽ tỏ lời yêu cùng cô gái ấy. Điều trớ trêu trong câu chuyện tình, chính là hai người bạn thân của ông cũng rất yêu cô. Có lẽ đây cũng là một trong những lý do ông buông tay mối tình này. Và Phạm Duy cũng biết điều này, nên trong bài hát ông đã thêm một số lời vào đoạn hai của ca khúc này.
“Nhà tôi bên chiếc cầu soi nước
Em đến tôi một lần…”
Đây là một câu hát rất nổi tiếng, câu hát cứ lặp đi lặp lại trong tâm trí người nghe mỗi khi giai điệu bài hát được cất lên. “Em đến tôi một lần…” – Người con gái ấy chỉ đến một lần và cũng là lần duy nhất, đến thăm ông và cũng chờ đợi câu trả lời từ ông. Lần đầu tiên cũng là lần cuối cùng, được tác giả khắc họa vào bài ca, vừa sâu lắng vừa da diết. Câu hát đi vào lòng người, nghe thật thương, nghe thật xót.
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc Bến Xuân do ca sĩ Cao Minh biểu diễn.
“…Bao lũ chim rừng hợp đàn trên khắp bến xuân
từng đôi rung cánh trắng ríu rít ca u ú ù u ú
Cành đào hoen nắng chan hòa!!!
Chim ca thương mến
Chim ngân xa u ú ù u ú
Hồn màu ngây ngất trầm vương,
dìu nhau theo dốc mới nơi ven đồi
Còn thấy chim ghen lời âu yếm
Tới đây chân bước cùng ngập ngừng
Mắt em như dáng thuyền soi nước
Tà áo em rung theo gió nhẹ thẹn thùng ngoài bến xuân….”
Còn lại đây, nơi trái tim của tác giả, mọi thứ chỉ là hoài niệm. Hình ảnh người con gái bước đến bên bờ sông, đợi chờ câu trả lời của tác giả, hình ảnh làm xao xuyến biết bao con tim. Không chỉ làm lòng người thương nhớ, mà còn làm cho cảnh vật thêm ấm áp, thêm sinh động: “chim rừng hợp đàn vang”, “Cành đào khoe mình trong nắng”, “Màu sắc cảnh vật thêm ngây ngất”,….đẹp nhất vẫn là tà áo em rung nhẹ như khẽ chạm vào tim anh.
Tình yêu này không thành, một phần là tâm tư luôn nghĩ đến bạn bè của tác giả. Tại sao yêu nhau mà không đấu tranh vì nhau? Tại sao yêu nhau là phải suy nghĩ vì người khác? Đó không phải là thương nhau, đó là làm khổ nhau, làm khổ tâm của nhau. Không một lần mạnh mẽ giành lấy tình yêu, để bây giờ có thể nhìn ngắm từ xa, hoài niệm về những hình ảnh nơi đáy tim.
Sương mênh mông che lấp kín non xanh
Ôi cánh buồm nâu còn trên lớp sóng xuân
Ai tha hương nghe ríu rít oanh ca
Cánh nhạn vào mây nghe thiết tha lưu luyến tình vừa qua.
Phạm Duy đã mang sự nuối tiếc của nhạc sĩ Văn Cao vào bài hát rất nhẹ nhàng, nhưng cũng rất bi ai. “Sương mênh mông che lấp kín non xanh” – Cô ấy đi rồi, làm cho bầu trời của Văn Cao như chỉ còn lại một mảng tối xám xịt. Những hình ảnh xung quanh gần như bị che lấp toàn bộ, không còn sự rạng rỡ khi người yêu xuất hiện, mà thay vào đó chính là sự lưu luyến vì đến phút cuối vẫn không thể nói thẳng lòng mình.
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc Bến Xuân do Khánh Ly & Trần Thái Hòa biểu diễn.
“….Nhà tôi sao vẫn còn ngơ ngác
Em vắng tôi một chiều
Bến nước tiêu điều còn hằn in nét đáng yêu
Từng đôi chim trong nắng khẽ ru u ú ù u ú
Lệ mùa rơi lá chan hòa!!!
Chim reo thương nhớ,
Chim ngân xa u ú ù u ú
Hồn mùa ngây ngất về đâu
Người đi theo mưa gió xa muôn trùng
Lần bước phiêu du về bến cũ
Tới đây mây núi đồi chập chùng
Liễu dương tơ tóc vàng trong nắng
Gọt áo phong sương du khách còn ngại ngùng nhìn bến xuân.”
Em đi rồi để lại tôi như một kẻ vô tri, mất đi nét hăng say thường ngày, tôi vẫn đứng đó ngơ ngác như trông chờ điều gì đó. Nhưng biết làm sao, khi người buông tay trong cuộc tình này chính là ông?
Có lẽ không biết được mai sau sẽ như thế nào? Nhưng bài hát này tác giả viết cho ông, cho người con gái ông yêu và cũng cho cả những người yêu mà không dám thổ lộ thành lời. Tác giả đã tiếc nuối là thế, đã buồn thương là thế, đừng ai “bắt chước” tác giả. Khi yêu, hãy mạnh dạn đấu tranh vì người mình yêu, đừng tìm cách nhấn chìm nó từng ngày, rồi tự ôm đau khổ từng ngày.
Lắng nghe bài hát “BẾN XUÂN” chính mình cũng như chìm đắm vào một câu chuyện tình éo le, trắc trở, những câu hát cứ réo rắt, da diết làm sao, nó làm người nghe bị ám ảnh theo từng giai điệu.
Dù ra đời hơn 70 năm, những bài hát “BẾN XUÂN” chưa bao giờ là cũ cho đến thời điểm hiện tại, bài hát luôn được nhiều người yêu nhạc lắng nghe và cảm nhận. Bài hát vẫn giữ được chất nhạc lãng mạn, thơ mộng và mới mẻ qua từng thế hệ giọng ca.
Nha toi ben chiec cau soi nuoc
Em den toi mot lan
Bao lu chim rung hop dan tren khap ben xuan
tung doi rung canh trang riu rit ca u u u u u
Canh dao hoen nang chan hoa!
Chim ca thuong men,
Chim ngan xa u u u u u
Hon mua ngay ngat tram vuong,
diu nhau theo doc moi noi ven doi
Con thay chim ghen loi au yem
Toi day chan buoc cung ngap ngung
Mat em nhu dang thuyen soi nuoc
Ta ao em rung theo gio nhe then thung ngoai ben xuan.
Diep khuc:
Suong menh mong che lap kin non xanh
Oi canh buom nau con tren lop song xuan
Ai tha huong nghe riu rit oanh ca
Canh nhan vao may thiet tha luu luyen tinh vua qua
Nha toi sao van con ngo ngac
Em vang toi mot chieu
Ben nuoc tieu dieu con han in net dang yeu
Tung doi chim trong nang khe ru u u u u u
Le mua roi la chan hoa!
Chim reo thuong nho,
Chim ngan xa u u u u u
Hon mua ngay ngat ve dau
Nguoi di theo mua gio xa muon trung
Lan buoc phieu du ve ben cu
Toi day may nui doi chap chung
Lieu duong to toc vang trong nang
Got ao phong suong du khach con ngai ngung nhin ben xuan
Trích lời bài hát