Người nhạc sĩ tài hoa Trịnh Công Sơn đã để lại cho chúng ta một kho tàng âm nhạc hơn 600 ca khúc. Mỗi nhạc phẩm của ông đều mang một giai điệu nồng nàn, giản đơn nhưng lại vô cùng sâu sắc, khắc khoải. Trịnh Công Sơn truyền tải trong các tác phẩm của mình những thông điệp về cuộc đời, thân phận, tình yêu đúc kết từ những triết lý Phật giáo rất đạo, rất đời. Người ta thường bảo, Trịnh Công Sơn viết nhạc như đang nói chuyện vậy, mỗi một ca khúc đều có một câu chuyện thú vị đằng sau.
Nói về chủ đề tình yêu, đã từng có những bóng hồng xuất hiện trong nhạc Trịnh. Người tình trong nhạc Trịnh có khi là Diễm trong ca khúc Diễm Xưa, có khi là cô gái tên Nguyệt trong bài Nguyệt Ca, khi thì tên là Tường Vi: “Một đêm bước chân về ngõ nhỏ, chợt nhớ đóa hoa Tường Vi”, và cũng có một cô gái tên Quỳnh trong ca khúc Quỳnh Hương: “Ta mang cho em một đóa Quỳnh, Quỳnh thơm hay môi em thơm”. “Quỳnh Hương” là một ca khúc rất nổi tiếng của Trinh Công Sơn và được nhiều giọng ca thể hiện như Tuấn Ngọc, Khánh Ly… Bài hát mang đậm chất thơ, hồn thơ trong trẻo, thuần khiết, được trau chuốt kĩ lưỡng từng câu từng chữ bởi tâm hồn lãng mạn của Trịnh Công Sơn.
Ta mang cho em một đóa quỳnh
Quỳnh thơm hay môi em thơm
Em mang cho ta một chút tình
Miệng cười khúc khích trên lưng
Đêm này đêm
Buồn bã với những môi hôn
Trong vườn trăng
Vừa khép những đóa mong manh
Tựa đề Quỳnh Hương của bài hát ta có thể hiểu đơn giản là hương thơm của hoa quỳnh, một loài hoa rất đặc biệt và chỉ nở về đêm. Hoa quỳnh không giống như những loài hoa khác thường nở từ thân cây, mà lại nở từ lá cây, hoa có mùi hương đặc trưng khó quên, nhẹ nhàng, dễ chịu. Hoa quỳnh rất lâu mới nở một lần, và cũng tàn rất nhanh. Trong thơ ca, hình ảnh đóa hoa quỳnh thường đươc ví như cái đẹp mong manh, dâng hiến cho đời rồi lặng lẽ chóng tàn. Cánh hoa mang đầy tâm trạng, chất chứa một nỗi niềm vấn vương, u buồn khó tả.
Ca từ ngọt ngào của bài hát đưa ta vào một khung cảnh lãng mạn của khu vườn tình yêu, dưới ánh trăng ngọc ngà. Chàng trai và cô gái hẹn hò trong đêm trăng tĩnh mịch, anh mang tặng nàng một đóa hoa quỳnh vừa hé nở, tỏa hương thơm ngát. Đắm chìm vào khung cảnh lãng mạn ngập tràn mùi hương hoa mà ngỡ như là mùi thơm từ môi em, em mang đến cho ta chút tình cùng “miệng cười khúc khích”, gieo vào không gian yên tĩnh ấy một chút không khí mới mẻ, rạng ngời. Trong khu vườn thơ mộng ấy, đôi trẻ trao cho nhau thứ tình cảm ngọt ngào, nồng ấm, tiếng cười khúc khích, e thẹn của cô gái và mùi hương ngất ngây của đóa hoa quỳnh khiến cho không gian xung quanh như chứa đựng một điều gì đó thật màu nhiệm. Đóa hoa quỳnh tượng trưng cho tình yêu của đôi trẻ, đẹp đẽ, tinh khiết, lặng thầm và ngát hương thơm.
Nhưng tình đẹp cũng chẳng tránh khỏi những nỗi buồn vời vợi. Tình yêu đẹp của đôi trai gái ấy thật ngắn ngủi, giống như vòng đời của một bông hoa quỳnh, chỉ khoe sắc vào ban đêm và kéo dài vài tiếng rồi lại tàn phai. Tận hưởng niềm hạnh phúc trọn vẹn của đêm nay nhưng cũng biết rằng trong niềm vui đó chất chứa đầy nỗi muộn sầu. Trăng lên đỉnh đầu, đêm sắp tàn canh, đó cũng là thời điểm hoa quỳnh đẹp nhất, thơm nhất, qua thời khắc ấy nó sẽ nhanh chóng lụi tàn. Vẻ đẹp ấy thật mong manh, chỉ là một khoảnh khắc vụt qua, nhưng dù như thế, ta vẫn luôn hồn nhiên đón nhận niềm hạnh phúc ít ỏi. Vườn trăng hôm ấy, đôi trẻ gạt đi cả không gian và thời gian, chỉ nhiệt thành đón nhận tình yêu âm thầm nảy nở.
Ta mang cho em một chút buồn
Vì ta như sông lênh đênh
Môi em cho ta một cánh hồng
Lụa là phút ấy chưa quên
Thôi chào em
Về giữa phố xá thênh thang
Không gì vui
Thì hãy gắng nhớ đôi lần.
“Ta mang cho em một chút buồn, vì ta như sông lênh đênh”, tình yêu của họ rất đơn giản, không cầu kỳ, cũng có hạnh phúc, cũng có nỗi buồn, cũng như sông lênh đênh, và có môi hồng lụa là phút ấy chưa quên. Nhưng rồi cũng phải ngậm ngùi để tình yêu ấy rời xa, “thôi chào em”, ta bước đi giữa phố xá thênh thang, trong màn đêm tĩnh lặng, điều gì đến cũng sẽ đến. Lúc chia xa chẳng thể nào giấu được nỗi buồn, nhưng nỗi buồn ở đây lại rất nhẹ nhàng, không đau đớn, không day dứt bởi khi ở thời điểm hạnh phúc nhất người ta đã hiểu được không có gì là mãi mãi. Tình đôi ta như đóa quỳnh tinh khiết kia, khoe sắc và tỏa hương cho đời chỉ trong khoảng thời gian ngắn ngủi, nhưng cũng đủ để lại những ký ức sâu sắc làm ta nhớ mãi.
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã từng chia sẻ rằng ban đầu ông không đặt tên là Quỳnh Hoa hay Hoa Quỳnh, vì ông cảm thấy không hay, rồi bất chợt cái tên Quỳnh Hương nảy lên trong đầu ông, cái tên như để tượng trưng cho hương thơm ngào ngạt, quyến rũ của hoa quỳnh. Một điều thú vị là sau khi bài hát Quỳnh Hương được phát hành, đã có một cô ca sĩ tên Quỳnh Hương tìm đến và xin làm quen với nhạc sĩ vì cô rất thích bài hát này. Một thời gian sau, Quỳnh Hương chia tay nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, lúc đến để từ giã nhạc sĩ, cô đã cắm một lá quỳnh trong bồn balcon cạnh phòng. Và bông hoa đã nở trên lá quỳnh ấy. Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã chia sẻ rằng đó như một cơ duyên và cũng là một kỉ niệm khó quên trong cuộc đời sáng tác của ông.
Ta mang cho em một đóa quỳnh
Quỳnh thơm hay môi em thơm
Em mang cho ta một chút tình
Miệng cười khúc khích trên lưng
Đêm này đêm
Buồn bã với những môi hôn
Trong vườn trăng
Vừa khép những đóa mong manh
Ta mang cho em một chút buồn
Vì ta như sông lênh đênh
Môi em cho ta một cánh hồng
Lụa là phút ấy chưa quên
Thôi chào em
Về giữa phố xá thênh thang
Không gì vui
Thì hãy gắng nhớ đôi lần