Được nhiều người biết đến với danh hào “Vua Tango”, Nhạc sĩ Hoàng Trọng đã để lại những ca khúc bất hủ cùng thời đại. Nhưng trong sự nghiệp sáng tác hơn 200 ca khúc, Hoàng Trọng chỉ đặt lời khoảng 40 ca khúc, số còn lại là “đứa con” giữa ông và các nhạc sĩ khác như: Hồ Đình Phương, Hoàng Dương, Nguyễn Túc,… Và sự kết hợp đặc biệt nhất là giữa ông và nhà thơ Vĩnh Phúc với các ca khúc nổi tiếng như: Cánh Hoa yêu, Ngàn thu áo tím, Người tình không chân dung và Nhạc sầu tương tư. Trong đó, “Nhạc sầu tương tư” là một nhạc khúc nổi tiếng, mang tên tuổi của Hoàng Trọng đến với đông đảo người nghe nhạc.
Nhạc sĩ Hoàng Trọng tên thật là Hoàng Trung Trọng (1922-1998). Người nhạc sĩ tài hoa đa tình nhưng lại trải qua cảnh gà trống nuôi con. Năm 1954, ông vào năm sinh sống và một mình nuôi 3 con nhỏ, đến khi các con trưởng thành thì ông mới tái hôn.
Bên cạnh đó, nhạc sĩ Hoàng Trọng còn bị nghi ngờ là có mối tình tri kỷ trong âm nhạc với nhà thơ Vĩnh Phúc – người hay viết lời thơ cho nhạc của ông. Về nhà thơ Vĩnh Phúc, không có nhiều tư liệu về bà, chỉ biết bà tên Lưu Thị Vĩnh Phúc, sinh năm 1937, là con của Mục sư Lưu Văn Mão- tác giả của tập thơ “Nam sơn thi phẩm”.
Ca khúc “Nhạc sầu tương tư” được viết vào những năm 1953, ca khúc được trình diễn thường xuyên trên đài phát thanh lúc bấy giờ. Nhạc sầu tương tư là một bản nhạc thiết tha kể về nỗi nhớ thương của cô gái dành cho người yêu nay đã đi xa trong một chiều mưa rơi.
Chiều rơi cho lòng lạc loài chơi vơi
Ngày rơi ai buồn giây phút qua rồi
Thời gian luống phụ cho ai mãi đâu
Luống hận cho ai mãi đâu
Muôn kiếp u sầu
Chiều hoàng hôn là thời khoảng thời gian cuối của ngày, một ngày dài khép lại với bóng chiều tà khiến “cho lòng lạc loài chơi vơi”. Khi không gian yên tĩnh, bóng chiều nhuộm khắp thế gian, thì tâm hồn con người cũng thả lỏng theo, để nỗi sầu chiếm trọn hồn ta. Vỏ bọc mạnh mẽ cũng được buông xuống, trái tim cũng yếu mềm đi. Năm tháng vội vã qua mau nhưng nỗi u sầu luống hận lại theo ta muôn kiếp.
Chiều ơi trôi về miền nào xa xôi
Tìm ai tiếng lòng thổn thức vắn dài
Tình ơi mắt lệ chan chứa khắp nơi
Gió đừng khóc nữa gió ơi tan nát tơi bời
“chiều ơi” xin hãy trôi về miền xa xôi, ở nơi người ấy để thay ta hỏi rằng “tiếng lòng” họ có “thổn thức vắn dài” như ta đây. Để hỏi họ liệu có nhớ thương, u sầu như ta đây không? Cuộc tình tan, người ra đi, còn ta ở lại “mắt lệ chan chứa khắp nơi”. Ngọn gió kia ơi, xin đừng khóc nữa, gió khóc nhiều rồi, khóc tan nát tơi bời. Câu hát như xoáy vào tận đáy lòng người nghe những thổn thức, đau buồn của một cuộc tình dang dở. Tình yêu là những ngọt ngào đắm say thuở mới yêu, và những đắng cay, u sầu ngày chia ly. Cuộc tình đi qua, còn chăng là những luyến lưu, kỷ niệm của chúng mình thuở còn yêu. Là nửa hồn đã mất, nửa hồn sống trong niềm nhớ thương.
Mây trôi bơ vơ mang theo niềm nhớ
Ánh trăng vàng úa soi bóng hình ai phương trời nào đây
Môi em thơ ngây, mái tóc vương dài
Ðôi mắt u buồn lệ thắm đêm nào ướt hoen khăn hồng
“Mây trôi bơ vơ mang theo niềm nhớ”, đến mây kia nay cũng cô đơn lẻ bóng một mình trôi trong chiều buồn. Ánh trăng sáng ngày nào minh chứng cho chuyện tình đôi ta nay cũng “vàng úa” “soi bóng hình ai phương trời nào đây”. Người ra đi, không biết ở phương nào, chỉ lại đây bóng dáng em thơ “đôi mắt u buồn”. Chân dung cô gái buồn đẫm lệ như một “nét chấm phá”, một điểm nhấn cho khúc nhạc buồn. Hình ảnh đó như khứa vào trái tim người nghe. Câu hát như mang theo nỗi buồn vô tận, mọi cảnh vật, trời đất cũng như hòa chung nỗi buồn của người con gái ấy.
Vì đâu cho lòng tràn đầy thương đau
Vì đâu cho đời ta xa cách nhau
Ngày trôi xóa tình duyên cũ nghĩa xưaÐắm chìm theo lớp gió mưa trong cõi xa mờ
Không hiểu “vì đâu” đôi ta chia xa để “lòng tràn đầy thương đau”. Năm tháng đi qua, những ký ức đôi ta cũng dần nhạt nhòa đi, “ngày trôi xóa tình duyên cũ nghĩa xưa”. Mọi yêu dấu xưa cũ, nay em xin gửi lại vào gió mưa, để những tình cảm ngày nào “chìm theo lớp gió mưa trong cõi xa mờ”. Thôi thì ta đành quên đi những ân tình cũ, mọi kỷ niệm xưa nay xin cho vào dĩ vãng chìm vào trong màn mưa.
“Nhạc sầu tương tư” là một nhạc khúc buồn, nỗi buồn thấm vào mọi cảnh vật, nỗi buồn ánh lên trong ánh chiều tà, nỗi buồn theo cơn gió, nỗi buồn hòa tan trong màn mưa rơi mờ ảo. Bức tranh buồn được điểm tô bởi bóng dáng em thơ, mái tóc, đôi môi, và đôi mắt đẫm lệ, tất cả như chạm vào những cảm xúc ẩn sâu trong lòng người nghe. Nỗi đau buồn “ngàn kiếp” như đeo bám người con gái nhỏ ấy, để lòng cô luôn nhớ, luôn yêu, luôn sầu, luôn đau. Nỗi đau ấy cứ văng vẳng đâu đây, cứ khứa vào hàng triệu trái tim người nghe qua từng năm tháng…
Chiều rơi cho lòng lạc loài chơi vơi
Ngày rơi ai buồn giây phút qua rồi
Thời gian luống phụ cho ai mãi đâu
Luống hận cho ai mãi đâu
Muôn kiếp u sầu
Chiều ơi trôi về miền nào xa xôi
Tìm ai tiếng lòng thổn thức vắn dài
Tình ơi mắt lệ chan chứa khắp nơi
Gió đừng khóc nữa gió ơi tan nát tơi bời
Mây trôi bơ vơ mang theo niềm nhớ
Ánh trăng vàng úa soi bóng hình ai phương trời nào đây
Môi em thơ ngây, mái tóc vương dài
Ðôi mắt u buồn lệ thắm đêm nào ướt hoen khăn hồng
Vì đâu cho lòng tràn đầy thương đau
Vì đâu cho đời ta xa cách nhau
Ngày trôi xóa tình duyên cũ nghĩa xưa
Ðắm chìm theo lớp gió mưa trong cõi xa mờ