Vũ Thành An là một trong những nhạc sĩ nổi tiếng theo thể loại tình khúc 1954 -1975, ông đã góp phần làm rạng danh của bầu trời nghệ thuật âm nhạc Việt Nam bằng nhiều nhạc khúc nổi bật từ những thập niên 50, 60 và cả 70. Nhạc sĩ Vũ Thành An không chỉ đại diện cho một thế hệ cầm bút viết lên những lời tình ca, mà ông còn dùng những giai điệu nhạc đấy để cảnh tỉnh con người khỏi bể khổ tình yêu nhân gian. Dù những bài hát của ông luôn chứa đựng những giai điệu day dứt khôn nguôi của câu chuyện tình ngang trái, nhưng đâu đó luôn có sức hút giúp vực dậy tinh thần của con người.
Nhạc sĩ Vũ Thành An sinh ra và lớn lên tại vùng đất Nam Định, năm 11 tuổi ông theo gia đình vào Nam sinh sống. Năm 1960, ông có theo học âm nhạc trong lớp cùng với các nhạc sĩ Chung Quân, Ngô Thụy Miên. Cuối năm 1963, sau khi từ bỏ công việc dạy học tại trường Hưng Đạo, nhạc sĩ Vũ Thành An xin vào làm phóng viên cho Đài phát thanh Sài Gòn. Tại đây ông có cơ duyên gặp gỡ với nhà thơ Nguyễn Đình Toàn và bắt đầu cho sự nghiệp sáng tác về sau của ông. Năm 1965, ông viết nên nhạc phẩm đầu tay mang tên “Tình khúc thứ nhất” và nổi tiếng ngay từ khi ra mắt. Năm 1969, Vũ Thành An cho phát hành tập nhạc Những bài không tên, các tác phẩm của ông nhanh chóng được giới mộ nhạc thời đó yêu thích và lan truyền khắp miền Nam Việt Nam. Vào độ thời gian đó, ai ai cũng có thể nghe thấy những nhạc phẩm của ông tại các quán cafe, trong các thành phố lớn hay là tại những đài phát thanh. Tên tuổi của nhạc sĩ Vũ Thành An cùng với những sáng tác của ông như “Tình khúc thứ nhất”, “Em đến thăm anh đêm 30”,…cùng tuyển tập Bài không tên đã gắn liền với giới trẻ yêu nhạc thời ấy. Ông cùng với các nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, Lam Phương, Từ Công Phụng,….đã tạo nên một lớp các nhạc sĩ đầy tài năng và triển vọng của kho tàng âm nhạc Việt Nam mãi đến bây giờ.
Bài hát “EM ĐẾN THĂM ANH ĐÊM 30” của tác giả được phổ từ thơ của thi sĩ Nguyễn Đình Toàn, đây cũng là bài hát khá nổi tiếng và được nhiều người yêu nhạc lựa chọn để phân tích, để cảm nhận. Mỗi khi tết đến xuân về, ngoài những ca khúc nhạc Xuân vui nhộn và háo hức, thì vẫn có nhiều người nghe đi nghe lại bản tình ca “EM ĐẾN THĂM ANH ĐÊM 30”. Ca khúc góp đôi chút lắng đọng và êm đềm vào cái nhộn nhịp của ngày Xuân hối hả, nó gợi cho người ta nhớ về những mối tình, đánh thức những hoài niệm tưởng chừng như ngủ quên…..
“Em đến thăm anh đêm ba mươi
Còn đêm nào vui bằng đêm ba mươi
Anh nói với người phu quét đường
Xin chiếc lá vàng làm bằng chứng yêu em….”
Tuy rằng ca từ trong bài hát có phần đơn giản, chắc do còn bỡ ngỡ trong lần đầu phổ thơ thành nhạc nên Vũ Thành An vẫn chưa chau chuốt và dụng tâm lắm. Nhưng người nghe vẫn có thể cảm nhận được sự ấm áp và tình cảm trong từng giai điệu, khiến người nghe dễ dàng bật hát từng câu. Đôi lúc thì khắc khoải, đôi lúc lại nuối tiếc khi nhớ về một mối tình đã cũ, đánh thức những hồi ức dường như đã say giấc nồng…..
“Em đến thăm anh đêm ba mươi, còn đêm nào vui bằng đêm ba mươi” – Đêm 30 là thời khắc giao thoa giữa năm cũ và năm mới, người người đều ước nguyện rằng mọi điềm xấu cùng những điều không vui sẽ mãi để lại tại đêm ba mươi. Khoảnh khắc bước sang năm chỉ đón chào những điều tốt đẹp thôi. Còn anh chỉ mong chờ được cùng em vô ưu dạo quanh, lang thang trên những con phố vắng, nhìn ngắm sự đổi thay của cảnh vật cũng đón chào năm mới. Mong rằng đêm ba mươi nào, em cũng sẽ cùng anh đón chào giao thừa, đón chào chuỗi ngày hạnh phúc của đôi ta.
Một câu hỏi rằng, liệu tình yêu có cần đến “nhân chứng và vật chứng”? Anh nói với người phu quét đường, cho anh xin chiếc lá vàng làm bằng chứng yêu em. Chiếc lá vàng ấy là tính vật định tình của đôi ta, còn người phu quét đường sẽ là người chứng giám cho câu chuyện tình yêu này mãi hạnh phúc…..Khung cảnh êm đềm, mộc mạc dường như trở nên lộng lẫy hơn để chứng minh cho tình yêu chúng mình. Đôi khi quá dụng tâm vào một việc gì đó, mà ta sẽ quên đi sự nhiệt huyết và phóng khoáng ban đầu, trong tình yêu cũng như vậy……
“…..Tay em lạnh để cho tình mình ấm
Môi em mềm cho giấc ngủ em thơm
Sao giao thừa xanh trong đôi mắt ngoan
Trời sắp Tết hay lòng mình đang Tết…..”
Câu tỏ tình nghe ngọt lịm nơi trái tim, nghe người ta hát thôi, cũng đủ làm bản thân người nghe phải ganh tị bởi bức tranh tình cảm ấy. Trong cái Tết luôn luôn có cái se se lạnh làm lòng người cũng hơi man mác, “tay em lạnh lắm đúng không, cho vào lòng bàn tay anh này” thì cái se lạnh của giao mùa chẳng là gì cả, chỉ kéo chúng ta lại gần nhau hơn thôi và “tình mình ấm” hơn thôi.
Tết thì đã sao? Có em bên cạnh thì cái tết với anh càng thêm ý nghĩa. Những con đường rộn rã tiếng cười đùa, nhà nhà đều bật đèn bên bếp than, sắc màu cái Tết tràn ngập khắp không gian. Và trong lòng mỗi người đều có sự háo hức mong chờ – “Trời sắp Tết hay lòng người đang Tết…”
Bài hát này có một điểm khá thú vị, bởi nó được xếp vào kho tàng nhạc xuân, nhưng cả bài chỉ có duy nhất từ “Tết” mà không hề nghe thấy chứ “xuân” như bao bài hát khác. Đây cũng là một điều minh chứng cho sự giản đơn và mộc mạc của tác giả, bởi ông đại diện cho nhạc sĩ miền Nam, nên ca từ của ông luôn đậm chất con người miền Nam chân chất.
“….Tháng ngày đã trôi qua
Tình đã phôi pha, người khuất xa
Chỉ còn chút hương xưa
Rồi cũng phong ba rụng cùng mùa.
Dòng sông đêm hồn đen sâu thao thức
Ngàn vì sao mọc hay lệ khóc nhau
Đá buồn chết theo sau ngày vực sâu
Rớt hoài xuống hư không cuộc tình đau.”
Điều làm chúng ta hạnh phúc nhất, thì khi mất đi cũng sẽ khiến cho ta đau khổ đến tột cùng và khắc sâu vào tâm can khó có thể nào xóa nhòa. Tết ấy anh vui vẻ nhất vì có em đồng hành, nhưng Tết cũng mang cho anh nhiều đau đớn nhất khi nhớ lại những ngày tháng từng hạnh phúc bên nhau. Năm nay anh cũng đón chờ đêm ba mươi Tết, cũng mong chờ những điều tốt đẹp sẽ đến và mong cả em quay về….Nhưng người đã khuất xa rồi, đã mãi rời khỏi vòng tay của anh rồi. Giờ đây, bên anh “chỉ còn lại chút hương xưa”, nhưng nó cũng mau chóng “rụng cùng mùa” với những phong ba.
Nhưng cũng chẳng sao cả, có ai mà chẳng có nỗi buồn, nhìn ngàn ánh sao trên trời lung linh và lấp lánh nhưng lại tưởng đó là giọt lệ tuôn rơi. Dù vậy, chúng ta vẫn hãy kiên cường vươn lên, lấy lại tinh thần sau bao ngày ủ dột, hãy cứ tưởng tượng rằng, những nỗi buồn ấy chính là những viên đá ném thật mạnh vào hư không, bay thật xa khỏi cuộc đời của chúng ta. Rồi bạn sẽ lại thấy tình yêu thật đẹp, chẳng còn nỗi buồn nào quấn quanh, quấy phá tâm tư ta nữa.
Đã có rất nhiều ca sĩ trình bày ca khúc này của nhạc sĩ Vũ Thành An, nhưng được yêu thích nhất và thành công nhất chắc phải kể đến hai ca sĩ Khánh Ly và Nguyên Khang. Hai con người trình bày với hai tâm trạng và cảm xúc khác nhau, nếu Khánh Ly cho bạn cảm nhận sự ma mị trong giọng hát và gợi ta nhớ về câu chuyện tình yêu đương nồng thắm không nguôi. Thì ca sĩ Nguyên Khang lại mang đến cho người nghe sự ấm áp và sự hoài niệm về những ký ức có phần đau buồn. Nhưng dù theo cách nào, thì ta vẫn nghe thấy cái hay trong từng ca từ, từng giai điệu của nhạc sĩ, vẫn cảm nhận được phần nào thông điệp yêu thương mà Vũ Thành An gửi gắm vào bài hát
Trích lời bài hát Em Đến Thăm Anh Đêm 30 do nhạc sĩ Vũ Thành An sáng tác:
Em đến thăm anh đêm ba mươi
Còn đêm nào vui bằng đêm ba mươi
Anh nói với người phu quét đường
Xin chiếc lá vàng làm bằng chứng yêu em.
Tay em lạnh để cho tình mình ấm
Môi em mềm cho giấc ngủ em thơm
Sao giao thừa xanh trong đôi mắt ngoan
Trời sắp Tết hay lòng mình đang Tết.
Tháng ngày đã trôi qua
Tình đã phôi pha, người khuất xa
Chỉ còn chút hương xưa
Rồi cũng phong ba rụng cùng mùa.
Dòng sông đêm hồn đen sâu thao thức
Ngàn vì sao mọc hay lệ khóc nhau
Đá buồn chết theo sau ngày vực sâu
Rớt hoài xuống hư không cuộc tình đau.