“Xuân đi trăm hoa rụng
Xuân đến trăm hoa cười…”
Đây là hai câu của Thiền sư Mãn Giác (1052 – 1096) trong bài “Cáo tật thị chúng”. Trải qua mùa đông giá rét, cây cối trơ lá, động vật tránh rét thì mùa xuân về như khoác lên mình một chiếc áo mới. Cây cối đâm chồi, nảy lộc, trăm hoa đua nở, vạn vật vui mừng tràn đầy sức sống. Và đây cũng là nguồn cảm hứng để các nhạc sĩ cho ra đời các nhạc khúc bất hủ. Hai nhạc sĩ Lê Dinh và Minh Kỳ cũng góp phần làm giàu cho nền âm nhạc với nhạc khúc vàng “Cánh thiệp đầu xuân”. Cánh thiệp đầu xuân là một nhạc khúc vàng trong làng nhạc xuân, với lời ca và nhịp điệu vui tươi, hớn hở và tràn đầy màu sắc tươi sáng trong cảnh xuân.
Nhạc sĩ Lê Dinh tên đầy đủ là Lê Văn Dinh (1934-2020) tại vùng quê Gò Công nay là tình Tiền Giang. Ông là một nhạc sĩ hoạt động từ giữa thập kỷ 50 tại Việt Nam và tiếp tục sau này ở hải ngoại. Cùng cộng tác với nhạc sĩ Lê Dinh trong hàng loạt các nhạc khúc vàng là nhạc sĩ Minh Kỳ. Nhạc sĩ Minh Kỳ tên thật là Nguyễn Phúc Vĩnh Mỹ (1930-1975) là người con của vùng đất Nha Trang, Khánh Hòa và là cháu 6 đời của vua Minh Mạng.
Lê Dinh và Minh Kỳ đã gắn bó và cộng tác để cho ra đời các nhạc khúc vàng như: 13 tuổi lính, Gác nhỏ đêm xuân, Người em xứ Thượng,… Và trong đó có nhạc khúc cánh thiệp đầu xuân. Cánh thiệp đầu xuân ra đời vào một buổi trưa, năm 1963, khi nhạc sĩ Minh Kỳ cầm bản thảo đến nhà nhạc sĩ Lê Dinh nhờ ông viết lời và đặt tựa giúp. Nhạc sĩ Lê Dinh đã thức khuya để hoàn thành lời cũng như đặt tựa cho bài hát là “Cánh thiệp đầu xuân”.
Hoa lá nở thắm đẹp làn môi hồng,
Xuân đến rồi đây nào ai biết không?.
Nói về mùa xuân, không thể không nói đến hoa khoe sắc thắm. Nhưng ở đây, Lê Dinh không ngợi ca sắc hoa thắm mà dùng sắc hoa ấy để điểm tô và làm đẹp cho làn môi hồng. Một năm trôi qua, bất chợt xuân lại về,. không biết người có hay chăng lại một năm nữa lại đến. Mặc dù có chút ngỡ ngàng về sự trôi nhanh của thời gian nhưng hòa cùng không khí xuân, tác giả vẫn ký gửi những ước mong vào một mùa xuân mới. Mong ước mọi điều tốt lành trong năm tới “Mang những hoài mong đi vào ngày tháng/ Bao nhiêu mơ ước đến khi mùa Xuân sang”.
Tôi chúc gì đây vào mùa Xuân này
Khi nắng vàng tươi nhuộm làn tóc ai
Khi gió nhẹ lay hoa đào hồng thắm
Trong khi Xuân ấm mới tô đẹp tháng năm
Phải chăng không ngờ xuân đến nên tác giả cũng chưa biết sẽ chúc gì vào mùa xuân này. Hay do người nghệ sĩ lúc này đang choáng ngợp và đắm chìm trong sắc xuân. Khi mùa nắng vàng đã nhuộm làn tóc trong khung cảnh gió xuân nhẹ lay những cánh đào hồng thắm. Một bức tranh xuân tràn đầy màu sắc ấm áp cũng ngày vui, màu hồng của cánh đào khẽ lay, trên cái nền màu nắng chiếu qua tóc. Đã cuốn lấy tâm hồn người nghệ sĩ, để ông chỉ có thể im lặng vẽ lại khung cảnh ấm áp này.
Tôi chúc muôn người mọi điều ước muốn
Non nước vinh quang trong tia nắng thanh bình
Để người anh yêu dấu quay về gia đình
Tìm vui bên lửa ấm.
Nhân mùa xuân về, năm mới đế tác giả gửi lời chúc đến muôn người được mọi điều ước muốn, chúc nước nhà sẽ chiến thắng ngoại xâm, thanh bình. Như đã giới thiệu, đây là ca khúc được viết vào năm 1963 khi nước nhà còn kháng chiến chống Mỹ, nên mới có câu chúc “Để người anh yêu dấu quay về gia đình.Tìm vui bên lửa ấm.” Câu hát “Để người anh yêu dấu” là điểm chỉnh sửa so với nguyên tác. Vì theo lời ông Bảo Thương, con trai nhạc sĩ Minh kỳ cho biết, sau năm 1975 bài hát Cánh thiệp đầu xuân không được phép lưu hành vì ca từ “để người anh lính chiến quay về gia đình tìm vui bên lửa ấm” nên đã thay “để người anh lính chiến quay về gia đình” thành “Để người anh yêu dấu quay về gia đình” để tiện trong việc lưu hành bài hát. Dù là ở nguyên tác hay tái bản thì đó cũng là lời cầu mong về một ngày đất nước thanh bình, người người nhà nhà được đoàn viên bên bếp lửa hồng mừng đón xuân sang.
Tôi chúc yên lành người người khắp chốn
Mong gió đưa duyên cho cô gái Xuân thì
Ước nguyện sao chóng thành rượu hồng se duyên.
Nếu đã chúc cho non sông, đất nước thanh bình thì giờ đây tác giả lại chúc cho mọi người được yên lành, ấm no, mong xuân hồng se duyên cho những đôi lứa yêu nhau. Vì như chúng ta đã biết, mùa xuân là mùa của cưới gả, nên tác giả ước mong năm nay lại có nhiều niềm vui, nhiều đôi lứa yêu nhau được đến với nhau.
Tôi chúc ngày mai dù đường xa vời
Trai gái bền duyên đẹp tình lứa đôi
Cho bướm vàng bay trên nẻo đường mới
Vai bên vai những lúc tâm tình lên khơi
Chúc những đôi lứa yêu nhau ấy có thể bền duyên bên nhau. Bởi lẽ, chiến chinh vợ tiễn chồng lên đường hành quân, vì một ngày đất nước thanh bình mà họ phải chấp nhận chia xa. Thấu hiểu sự hy sinh của người chồng chinh chiến xa nhà, của người vợ hiền ở tiền phương chờ mong, nên người nghệ sĩ với trái tim ấm nồng ấy muốn gửi lời chúc đến họ, những con người vì lý tưởng tổ quốc mà chấp nhận hy sinh.
Tôi chúc rồi đây người về phương nào
Cho dẫu thời gian lạnh lùng lướt mau,
Mong ước ngày sau như là ngày trước,
Tay trong tay nhớ lúc trao thiệp đầu xuân.
Chúc cho những người con xa xứ dù ở phương nào cũng xin nhớ lại ước nguyện ngày nào, nhớ lúc tay trong tay trao thiệp đầu xuân. Mong cho dù thời gian có vô tình lướt mau thì mọi người vẫn có thể thủy chung, son sắc như thuở ban đầu. Dẫu rằng cuộc chiến còn nhiều khó khăn nhưng hãy vững tin vào nước nhà, vững tin chính nghĩa rồi sẽ chiến thắng phi nghĩa.
Cả bài hát là một khung trời xuân tràn ngập sắc màu cuộc sống. Là một lời chúc cho non sông, đất nước thời chiến chinh. Lời chúc cho những đôi yêu nhau sớm ngày được bên nhau. Tuy không trực tiếp tố cáo hay lên án chiến tranh, nhưng qua lời ca chúc mừng ta vẫn có thể thấu hiểu cho những khó khăn và thiệt thòi mà nhân dân ta đã phải hứng chịu khi chiến tranh xảy ra. Lời chúc mộc mạc, giản dị nhưng là ước muốn, là khát khao nồng cháy của những người lính chiến chinh. Không mơ một cuộc sống giàu sang, chỉ mơ một ngày nước nhà thống nhất, sạch bóng quân thù, nhà nhà người người có thể đoàn viên bên bếp lửa. Mong ước những người yêu nhau có thể tìm đến và bên nhau trọn đời mà không phải chịu cảnh chia xa của chiến chinh.
Cánh thiệp đầu xuân là một bản nhạc vàng trong ngày xuân, một bài hát không thể thiếu trong năm mới. Và thật cảm ơn nhạc sĩ Lê Dinh, nhạc sĩ Minh Kỳ đã mang đến cho đời một nhạc khúc vàng bất hủ này.