Nhạc sĩ Anh Bằng có tên thật là Trần An Bường, sinh năm 1926, lớn lên tại tỉnh Thanh Hóa. Ông đã theo học tại một trường trung học ở Hà Nội trước khi theo gia đình di cư vào Nam năm 1954 và sinh sống ở Bà Chiểu (Sài Gòn) cho đến năm 1975. Sau khi đất nước hoàn toàn giải phóng, ông sang Mỹ định cư cho đến ngày mất. Với một “gia tài” trên 200 ca khúc, mà hầu như ca khúc nào cũng được khán giả yêu mến, ông được xem là một hiện tượng hiếm có trong giới nhạc sĩ Việt Nam.
“SẦU LẺ BÓNG” là một trong những nhạc khúc tình cảm hay nhất của nhạc sĩ Anh Bằng được sáng tác vào khoảng năm 1963. Khi nhắc tới ca khúc này, nhạc sĩ Lê Dinh – bạn thân nhạc sĩ Anh Bằng cũng có đôi ba lời nhận xét: Anh Bằng là một người khá kín tiếng và ít nói, hầu như trong các dịp giao tiếp hằng ngày, người ta ít thấy sự xuất hiện của Anh Bằng, dù có xuất hiện thì thấy ông cũng khá ít giao tiếp cùng người xung quanh. Tuy nhiên, ông lại rất được các cô gái yêu thích bởi sự duyên dáng mỗi khi nói chuyện. Người xung quanh nhận định Anh Bằng là một người ướt át, dù là một người tình cảm nhưng lại không gây mất cảm tình khi vì rơi vào hoàn cảnh nào đó mà chia tay một ai đó. Tất cả được nhạc sĩ Anh Bằng nhắn nhủ qua từng câu hát, từng giai điệu của bài hát “SẦU LẺ BÓNG”.
“Người ơi khi cố quên là khi lòng nhớ thêm
Dòng đời là chuỗi tiếc nhớ
Mơ vui là lúc ngàn đắng cay… xé tâm h
Tàn đêm tôi khóc khi trời mưa buồn hắt hiu
Lòng mình thầm nhớ dĩ vãng
Đau thương từ lúc vừa bước chân
Vào đường yêu”
SẦU LẺ BÓNG nhắn nhủ với người nghe về nỗi cô đơn, sự sầu bi và buồn bã trong từng giai điệu của một người từng trải, một người chịu tổn thương vì sự tan vỡ trong tình yêu. Có một nỗi nhớ mang tên – Càng cố quên thì lòng sẽ càng nhớ, dặn lòng sẽ cố nhớ nhưng tim lại quên đi. Nỗi nhớ của tác giả chính là nhớ về dĩ vãng, nhớ về những đau thương từ khi bản thân dấn thân vào con đường yêu thương này.
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc Sầu Lẻ Bóng do Nhật Thiên An thu thanh trước 1975
Trải dài cả câu hát chính là khung cảnh gợi buồn với những cơn mưa hiu hắt trong màn đêm tăm tối. Khung cảnh này gợi lên cho người ta biết bao là nỗi buồn, tác giả đã rơi nước mắt trong đêm tàn đó, cái đêm mưa tầm tã, trong lòng thì vô số vết thương chồng chéo lên nhau. Tiễn chân nàng bước đi mà lòng chàng đau nhói. Từng câu từng chữ đều chất chứa vô số nỗi đau, nỗi đau cả thể xác lẫn tinh thần, mà đau nhất là nỗi đau nơi đáy tim này. Cả bài hát dường như khắc họa cho người nghe liên tưởng về những tháng ngày hạnh phúc của đôi lứa, nhưng giờ đây chỉ là kỉ niệm, những hồi ức này mãi giữ trong tim khó có thể nào xóa nhòa được.
“Đêm ấy mưa rơi nhiều
Giọt mưa tan tác mưa mùa ngâu
Tiễn chân người đi
Buồn che đôi mắt thấm ướt khi biệt ly
Nghe tim mình giá buốt
Hồi còi xé nát không gian
Xót thương vô vàn
Nhìn theo bóng tàu dần khuất trong màn êm
Mùa thu thương nhớ bao lần đi về có đôi
Mà người còn vắng bóng mãi
Hay duyên nồng thắm ngày ấy nay đã phai rồi
Từ lâu tôi biết câu thời gian là thuốc tiên
Đời việc gì đến sẽ đến
Những ai bạc bẽo mình vẫn không… đành lòng quên”
Dù cả từ đầu câu hát luôn xoay quanh hình ảnh trầm buồn, đau thương, nhưng dù vậy ông vẫn không hề mang đến cho người nghe sự tuyệt vọng về tình cảm nam nữ. Vẫn gieo cho mọi người một niềm tin mãnh liệt về tình yêu. Ông bảo rằng “Đời việc gì đến sẽ đến” – Đúng vậy! Có cái gọi là đúng người nhưng sai thời điểm, đôi lứa có thể vừa gặp đã yêu, nhưng do gặp nhau không đúng lúc nên vẫn chia xa. Còn có người cũng vừa gặp đã yêu và theo nhau suốt cuộc đời – Này gọi là đúng người và đúng cả thời điểm. Nên đừng níu kéo bất kỳ ai, đừng buồn bã việc gì đã qua, vì khi cái này qua đi, chắc là do đang đợi chờ một điều tốt đẹp hơn sẽ đến.
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc Sầu Lẻ Bóng được thu thanh bởi Giao Linh
Câu hát làm chúng ta lạc quan hơn chính là “Từ lâu tôi biết câu thời gian là thuốc tiên” đây phải chăng tác giả đã sớm nhìn ra cuộc sống này vẫn còn rất đẹp, rất nhiều điều thú vị đang chờ đón ta. Nhắm mắt lại, ôm hết niềm đau và dìm sâu nó vào nơi đáy lòng, không phải là muốn quên chỉ là muốn tiếp nhận điều khác tốt hơn thôi. Mở mắt ra sẽ thấy được tương lai vô số màu sắc, chứ không riêng màu đen và xám của sự cô đơn và trầm buồn. Nếu trong cả hai, có một người vô tình hay hữu ý quên đi nỗi nhớ thì vẫn luôn có một người mong muốn cất giữ nó một cách cẩn thận nhất. Kỷ niệm đẹp thì rất đáng được trân trọng, rất đáng để gìn giữ. Và niềm đau cũng có giá của niềm đau, nhiều niềm đau giúp ta trưởng thành, nhận thức được đâu là đúng, đâu là sai.
Bài hát “SẦU LẺ BÓNG” nổi tiếng không đơn giản là do danh của nhạc sĩ, mà cũng bởi vì ca từ trong bài hát rất sâu sắc, mang đến ta những cung bậc cảm xúc vô cùng mới lạ. Quy luật đất trời thì khó có cách nào thay đổi được, và quy luật trong tình yêu cũng gần như vậy. Khi bạn yêu ai quá nhiều, sẽ sinh ra cảm giác chiếm hữu, muốn độc chiếm người ấy làm của riêng mình. Nhưng nếu tình yêu này tan vỡ, cũng đồng nghĩa với việc “tim đau như dao cắt, máu tươi nhuộm đỏ” và rồi ôm trong mình biết bao là cảm xúc yêu thương, nhớ nhung và đau đớn.
Cái tên Anh Bằng và những tuyệt phẩm của ông sẽ mãi sống với thời gian và nhiều người hâm mộ đón nhận. Niềm đam mê âm nhạc với ông được xem như bất diệt, thậm chí là còn vô cùng mạnh mẽ, nó như ngọn lửa của Tây Nguyên, lúc nào cũng sẵn sàng bùng cháy để hòa nhịp cùng với khán giả yêu nhạc. Dù bài hát có mang nội dung buồn đến thế nào thì đâu đó trong ca khúc, chúng ta vẫn sẽ nhận ra được những giai điệu hoặc những ca từ lạc quan, yêu đời và vẫn vững tin vào tình yêu. Dù bất kỳ thời điểm nào, thì nhạc vàng vẫn sống mãi với người hâm mộ, và dòng nhạc mà Anh Bằng theo đuổi tuy có nhẹ nhàng và da diết, nhưng lại dễ đi sâu vào lòng người và được đón nhận một cách nồng nhiệt. Có rất nhiều ca sĩ trẻ hiện nay cũng trình diễn ca khúc này tại các diễn đàn lớn, những sân khấu tầm cỡ và luôn được công chúng đón nhận nồng nhiệt.
Trích lời bài hát Sầu Lẻ Bóng:
Người ơi! Khi cố quên là khi lòng nhớ thêm.
Dòng đời là chuỗi tiếc nhớ
Mơ vui là lúc ngàn đắng cay xé tâm hồn.
Tàn đêm tôi khóc khi trời mưa buồn hắt hiu.
Lòng mình thầm nhớ dĩ vãng
Đau thương từ lúc vừa bước chân
vào đường yêu.
Đêm ấy mưa rơi nhiều.
Giọt mưa tan tác mưa mùa ngâu.
Tiễn chân người đi
Buồn che đôi mắt thấm ướt khi biệt ly.
Nghe tim mình giá buốt
Hồi còi xé nát không gian
Xót thương vô vàn
Nhìn theo bóng tàu dần khuất trong màn đêm.
Mùa Thu thương nhớ bao lần đi về với tôi.
Mà người còn vắng bóng mãi
Hay duyên nồng thắm ngày ấy nay đã phai rồi.
Từ lâu tôi biết câu thời gian là thuốc tiên.
Đời việc gì đến sẽ đến
Nhưng ai bạc bẽo mình vẫn không đành lòng quên.