“Hoa trinh nữ” là một sáng tác của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh, được ra đời vào khoảng năm 1965. Có rất nhiều loài hoa được sáng tác trong nền âm nhạc dân tộc chúng ta nhưng tác giả Trần Thiện Thanh chọn cho mình loài hoa trinh nữ để gửi gắm câu chuyện của mình. Ông mượn hình ảnh e thẹn của loài hoa như người con gái đang tuổi biết yêu để kể về chuyện một người lính khi nhìn thấy cành hoa Trinh Nữ thì lòng nhớ về người yêu mình ở xa. Đấy cũng chính là bức tranh cho mối tình đượm buồn của chính tác giả với nữ ca sĩ Minh Hiếu – người có nhan sắc vô cùng cuốn hút làm nhiều người say đắm. Minh Hiếu bắt đầu sự nghiệp ca hát từ cây đàn cũ của cha mình. Vốn được trời phú cho giọng hát khàn đục khá đặc biệt, nên nhiều khách đến hớt tóc thường yêu cầu Minh Hiếu hát một vài bài theo nhịp đàn của cha. Thuở ấy, tình yêu giữa bà và tác giả vừa chớm nở khi cả hai ở khoảng độ tuổi hai mươi. Thế nhưng, sau chuyến đi Pleiku, Minh Hiếu đã vĩnh viễn thuộc về một người đàn ông khác ở miền Trung -Tư lệnh vùng 2, Tướng Vĩnh Lộc. Sau đó một thời gian, “Hoa trinh nữ” ra đời và người cùng thời lúc bấy giờ cho rằng đó là lời trách nhẹ nhàng của Trần Thiện Thanh nhắn với cô bạn Minh Hiếu vì mê danh vọng mà quên chàng nhạc sĩ nghèo.
“Qua một rừng hoang gió núi theo sang giũ bụi đường trên vai.
Hái cây hoa dại lẻ loi bên đường, gọi hoa Trinh Nữ.
Hoa Trinh Nữ không mặn mà bằng nàng Hồng kiêu sa.
Hoa đâu dám khoe màu cùng một nàng Cúc vàng tươi.
Hoa không bán hương thơm như nàng Dạ Lý trong vườn.
Nhưng hoa Trinh Nữ đẹp tựa chuyện tình hai chúng ta.”
Vốn dĩ, Trinh Nữ là loài hoa dại, lại không hương thơm và thường mọc ở ven đường. Chúng mang nét đẹp dịu dàng, gần gũi nhưng cũng mạnh mẽ kiên cường chống lại những giông bão mưa sa, để làm bạn với những người lữ khách, lỡ chân bước đã mỏi, dừng lại ngắm nhìn những bông hoa khoe sắc và đầy sức sống. Chàng lính trẻ lại chợt nhớ về câu chuyện cổ tích ngày xưa được nghe mẹ kể trong một đêm mưa gió ở tuổi ấu thơ. Trần Thiện Thanh đã viết:
“Xưa thật là xưa, nhớ mấy cho vừa nhớ mẹ kể đêm mưa,
Có ông vua trẻ xuất binh qua rừng dẹp quân xâm lấn.
Khi vua kéo quân về tình cờ gặp một giai nhân.
Vua xao xuyến tâm hồn vời nàng về chốn Hoàng Cung.
Truyền cho khắp nhân gian đem lụa là đến cho nàng.
Trên ngôi cao chín từng Hoàng Hậu đẹp hơn ánh sao.”
Bấm vào hình trên để lắng nghe ca khúc do Chế Linh trình bày
Qua đây, ta có thể thấy rõ một phần câu chuyện tình buồn của nhạc sĩ, khi người yêu xinh đẹp của mình được tướng Vĩnh Lộc tỏ ý yêu thích, sau đó đã trở thành phu nhân của ông. Những ca từ trong lời ca như một lời trách than cho số phận hẩm hiu của mình. Ông chẳng dám mơ ước cao xa, cũng không có châu báu ngọc ngà. Ông chỉ là một người thường nên mong ước có một tình yêu đẹp và giản dị như loài hoa mọc ven đường này. Dù chúng mọc dại khắp nơi, nhưng sự kiên cường bất khuất không thể phủ nhận bằng việc chống chọi với Mẹ thiên nhiên và luôn tươi tốt ra hoa. Những hoa này tàn đi, thì lớp lớp bông hoa khác lại nở, cứ thế tiếp diễn như vậy.
“Tôi không phải là vua nên mộng ước thật bình thường.
Như yêu một loài hoa trên vùng đá sỏi buồn phiền.
Loài hoa không hương không sắc màu
nhưng loài hoa biết xếp lá ngây thơ.
Tôi không phải là vua nên nào biết đến xa hoa.
Không ngọc ngà kiệu hoa không nệm gấm không cung son.
Tôi chỉ là người lính xa nhà, thấy hoa nhớ người yêu rất xa.”
Trần Thiện Thanh đã so sánh hình ảnh lá xếp của hoa trinh nữ với đôi mi mắt của người yêu tuổi trăng đầy, đang đợi chờ người mình yêu trở về. Tác giả cũng ao ước mình được trở thành Quân Vương để cho tình yêu của mình hoàn mỹ. Dù là sự hi vọng nhỏ nhoi rằng người yêu mình sẽ ngóng trông, đợi chờ ngày mình trở về, và rồi anh sẽ tặng cho nàng một cành “Trinh Nữ” để biết ơn về sự thủy chung của tình yêu đó.
“Nâng nhẹ một cây lá xếp trong tay lá ngủ thật mê say.
Ngỡ đôi mi gầy khép đêm trăng đầy cài then cung ái.
Tôi nghe thoáng qua hồn mình vừa thành một Quân Vương.
Quân Vương giữa hoa rừng lòng bàng hoàng nhớ người thương.
Và mong ước mai sau khi tan giặc nước vua về.
Cho giai nhân ngóng đợi chỉ một cành Trinh Nữ thôi.”
Cuối cùng, những ca từ trong bài hát đã thổi hồn của những người yêu âm nhạc trở về cảnh ngày xưa. Nơi mà ở vùng đất hoang vu, vào một buổi chiều nọ, anh lính trẻ đã nhẹ tay ngắt cành trinh nữ. Anh liên tưởng đến câu chuyện cổ tích ngày xưa và bỗng ngỡ như mình đang trở thành một ông vua trẻ. Nhưng ông vua này không đem xe đến đây để rước nàng về cung vàng điện ngọc, mà quân vương sẽ từ bỏ ngai vàng để tìm về chốn hoang vu sống trọn vẹn với tình yêu của mình. Đêm đêm nơi túp lều tranh, chàng sẽ kể chuyện đời xưa ru nàng vào giấc ngủ. Đó là chuyện có một vị vua yêu người con gái, bỏ cả ngai vàng tìm đến chốn hoang vu. Không còn ở hoàng cung nên bây giờ nhà vua nghèo lắm, sính lễ trao nàng chỉ có cành trinh nữ mà thôi.
Bấm vào hình trên để lắng nghe ca khúc do Phương Dung biểu diễn
Nhưng tất cả cũng chỉ là mộng ước của chính tác giả, hiện thực vẫn luôn phũ phàng. Thực tại người ông yêu đã rời xa ông mãi mãi. Như một lời trách than cho số phận mình qua tích truyện xưa cũ.
Sau khi “ Hoa trinh nữ” được nhạc sĩ Trần Thiện Thanh cho ra đời, bài hát đã được phổ biến rộng rãi, được nhiều ca sĩ trình bày. Có thể nhiều người sẽ không hiểu ẩn tình bên trong nội dung bài hát nhưng chắc cũng đoán được phần nào nhạc sĩ Trần Thiện Thanh muốn nói ra lòng mình thông qua bài hát, đó là một chuyện tình cay đắng của ông, sự chua xót cho thân phận mình nghèo mà để mất người yêu. Và có một điều đặc biệt đó là tuy ca khúc được phổ biến rộng rải bởi các ca sĩ trên các đài phát thanh, phòng trà, vũ trường, các tụ điểm ca nhạc hoặc được các ca sĩ thu âm nhiều nhưng chính ca sĩ Minh Hiếu lại chưa bao giờ hát bài này, theo nhiều người đoán định chắc có lẽ chính bản thân cô không muốn nhắc nhớ lại những kỉ niệm xưa cũ.
Qua một rừng hoang gió núi theo sang giũ bụi đường trên vai.
Hái cây hoa dại lẻ loi bên đường, gọi hoa Trinh Nữ.
Hoa Trinh Nữ không mặn mà bằng nàng Hồng kiêu sa.
Hoa đâu dám khoe màu cùng một nàng Cúc vàng tươi.
Hoa không bán hương thơm như nàng Dạ Lý trong vườn.
Nhưng hoa Trinh Nữ đẹp tựa chuyện tình hai chúng ta.
Xưa thật là xưa, nhớ mấy cho vừa nhớ mẹ kể đêm mưa,
Có ông vua trẻ xuất binh qua rừng dẹp quân xâm lấn.
Khi vua kéo quân về tình cờ gặp một giai nhân.
Vua xao xuyến tâm hồn vời nàng về chốn Hoàng Cung.
Truyền cho khắp nhân gian đem lụa là đến cho nàng.
Trên ngôi cao chín từng Hoàng Hậu đẹp hơn ánh sao.
Tôi không phải là vua nên mộng ước thật bình thường.
Như yêu một loài hoa trên vùng đá sỏi buồn phiền.
Loài hoa không hương không sắc màu
nhưng loài hoa biết xếp lá ngây thơ.
Tôi không phải là vua nên nào biết đến xa hoa.
Không ngọc ngà kiệu hoa không nệm gấm không cung son.
Tôi chỉ là người lính xa nhà, thấy hoa nhớ người yêu rất xa.
Nâng nhẹ một cây lá xếp trong tay lá ngủ thật mê say.
Ngỡ đôi mi gầy khép đêm trăng đầy cài then cung ái.
Tôi nghe thoáng qua hồn mình vừa thành một Quân Vương.
Quân Vương giữa hoa rừng lòng bàng hoàng nhớ người thương.
Và mong ước mai sau khi tan giặc nước vua về.
Cho giai nhân ngóng đợi chỉ một cành Trinh Nữ thôi.
Trích lời bài hát Hoa Trinh Nữ do nhạc sĩ Trần Thiện Thanh sáng tác